شفقنا زندگی- دکتر فرزاد کلانتری*: اگر فکر می کنید پناه بردن به درون خودرو، از شما در برابر آلودگی های هوای بیرون، محافظت می کند سخت در اشتباه هستید، زیرا برخی تحقیقات نشان داده اند هوای درون خودرو از هوای بیرون آلوده تر است و در واقع همان خطراتی که بر اثر آلودگی هوا در یک محیط باز شما را تهدید می کند، در آنجا نیز وجود دارد. آلودگی هوای درون خودرو، یک مشکل بی سر و صدا و نامریی است.
ممکن است تصور کنید درون خودرو، در برابر تمام خطرهایی که در محیط خارج وجود دارد، ایمن است اما این تصور فاصله زیادی تا حقیقت دارد، به ویژه هنگامی که درباره آلودگی هوا صحبت میکنیم. بسیاری از افراد، ساعات زیادی از روز را در خودروهای خود می گذرانند، غافل از اینکه در حال استنشاق هوایی آلوده تر از هوای محیط خارج هستند. آلودگی درون خودرو، با استانداردهای معمول برای اندازه گیری آلودگی هوا، مورد سنجش قرار نمی گیرد و هیچ معیار ویژه یی نیز برای سنجش این آلودگی تعیین نشده است. حتی زمانی که گزارش سنجش آلودگی هوای خارج از خودرو، وضعیت هوا را سبز و بی خطر نشان می دهد، ممکن است کیفیت هوای درون آن قرمز باشد.
به عبارت دیگر، هوای درون به مراتب آلوده تر از هوای خارج از خودرو است. دودی که از اگزوز موتورهای بنزینی و دیزلی خارج می شود، عامل اصلی آلوده سازی هواست، چرا که شامل ترکیبات ارگانیک فرار است. ترکیباتی از قبیل بنزن، مواد قابل اشتعال، مواد سرطان زا، مونواکسیدکربن (که باعث کاهش اکسیژن رسانی خون به سلول ها می شود) و مواد ریزی که ریه ها را مسدود می کنند و می توانند باعث کاهش طول عمر شوند، در لوله اگزوز وجود دارد.
گوگردی که در هوای درون خودرو یافت می شود، بسیار غلیظ تر از گوگرد موجود در محیط بیرون است، اما غلظت ذرات فلزی معلق در هوا، مانند کروم و مس در هوای داخل و خارج خودرو، همسان است. حتی اگر هنگام رانندگی نیز شیشه های خودرو را بالابکشید در صورتی که خودروی شما تهویه مطبوع با استاندارد بین المللی نداشته باشد، کمکی به بهبود هوای داخل خودرو نکرده اید، چرا که سیستم تهویه هوای بیشتر وسایل نقلیه، آلودگی هوای محیط خارج را که از درزهای مختلف وارد خودرو می شود، تصفیه نمی کند. ضمن آنکه مدخل هواکش بسیاری از خودروهای سواری، در نزدیکی زمین تعبیه شده است و این مکان تقریبا همان جایی است که لوله اگزوز قرار دارد.
بسیاری از مردم تصور می کنند سیستم تهویه خودرو، فقط از بخاری و کولر تشکیل شده است. شاید شما هم با خواندن این جمله از خود بپرسید، مگر غیر از این است؟ در پاسخ باید گفت، بله: چون یک حالت دیگر هم در سیستم تهویه خودرو وجود دارد و آن، حالت «پنکه» است و آن، هنگامی است که هوا از بیرون وارد اتاق می شود، بدون اینکه بخاری یا کولر درگیر باشد. اصولااین حالت مختص زمانی است که هوای داخل اتاق، نه سرد است و نه خیلی گرم و فقط نیاز به تهویه دارد تا هوا از حالت خفگی درآید. حسن انجام این کار و اصلامزیت استفاده از سیستم تهویه و کولر این است که از بازشدن پنجره ها جلوگیری می کند. این کار نه تنها جلوی ورود سروصدا و آلودگی را می گیرد، بلکه با بهبود وضع آیرودینامیکی بدنه، باعث کاهش مصرف سوخت در سرعت های بالاو بهبود ایمنی و پایداری در جاده می شود. سیستم تهویه را به ویژه هنگامی که داخل خودرو بسیار گرم شده است، بلافاصله بعد از وارد شدن به داخل خودرو روشن نکنید.
پس از وارد شدن به خودرو، پنجره ها را پایین کشیده و صبر کنید تا هوای داخل خودرو عوض شود: بعد از چند دقیقه می توانید سیستم تهویه مطبوع خودرو را روشن کنید. علت این کار هم به این دلیل هست که، بر اساس تحقیقات صورت گرفته، داشبورد، صندلی و سیستم تهویه هوای خودرو، از خودشان گاز بنزن (benzene) ساطع می کنند که یک گاز بسیار سمی و سرطانزاست. حتما بارها بویی شبیه پلاستیک گرم شده را در داخل خودرویتان احساس کرده اید، این همان گاز سرطانزای بنزن است.
علاوه بر سرطانزایی، گاز بنزن به استخوان ها آسیب می رساند (مسمومیت استخوان ها) و نیز باعث ابتلابه آنومیا (نوعی از سرطان خون مربوط به گلبول های قرمز خون) و کاهش سطح گلبول های سفید بدن می شود. همچنین تماس طولانی مدت با این گاز سمی، باعث ابتلابه لوکمیا (نوع دیگری از سرطان خون مربوط به گلبول های سفید خون)، ناتوانی در سیستم ایمنی بدن، اختلال در سیستم تنفسی، تاخیر در استخوان بندی جنین انسان، صدمه به سیستم تولید مثل انسان، ناباروری، تولید تومورهای غدد لنفاوی می شود و در مواردی همزمان با افزایش خطر ابتلابه سرطان، باعث سقط جنین در خانم ها نیز می شود.
علاوه بر موارد ذکر شده در بالا، بنزن گازی است که کلیه ها و کبد را تحت تاثیر قرار می دهد و از همه خطرناک تر اینکه، بدن انسان به سختی می تواند این ماده سمی و خطرناک را دفع کند. سپس بعد از چند دقیقه می توانید کولر خودرو را روشن کنید. میزان آلاینده بنزن در هوای پایتخت ایران حداقل بیش از ۱۲ برابر استانداردهای جهانی است. در حالی که میزان بنزن موجود در داخل یک خودروی پارک شده با پنجره های بسته که از داشبورد، صندلی و… ساطع می شود بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ میلی گرم است.
محقق و استاد دانشگاه*
منبع: اعتماد
انتهای پیام