شفقنا زندگی- به دنبال بازداشت و پخش اعترافات برخی فعالان شبکه های اجتماعی موسوم به شاخ های اینستاگرامی، این اتفاق واکنش های زیادی را هم در شبکه های اجتماعی و هم در میان اهالی فرهنگ و هنر و سیاست برانگیخت.
روزنامه شهروند نوشت: روزی که عضو سابق شورای شهر تهران از شکستن شاخ این و آن گفت، گمان نمیکردیم این رجزخوانی و معرکهگردانی به گود سیاست بچرخد و زور سیاست به جبر سودجویان اقتصادی بچربد. همه آن روز به صحبتهای عباس جدیدی خندیدند و آن را نمادی از لمپنیسم سیاسی خواندند. با این حال امروز شاهد شکستن شاخهایی هستیم که ممکن است دوباره رشد کنند. ماجرا به دختری هفده ساله به اسم مائده هژبری برمیگردد. دختری که صاحب یکی از پربازدیدترین صفحات اینستاگرام بود و صفحهاش را مجال نمایش رقصهای گاهوبیگاهش کرده بود و از هشدار رئیس پلیس فتا هم قاعدتا بیخبر بود. دختری دهه هشتادی که نه اهل سیاست بوده، نه دانش و بینشی داشته تا از این رفتارها کناره گیرد و بیجهت معرکه نگیرد. با این حال دختر هفدهساله از سوی پلیس فتا دستگیر شد، روی صندلی نشانده شد، اعترافاتی از او گرفته شد، در اختیار صداوسیما قرار داده شد و تمام این غائله تحت عنوان برنامهای به نام «بیراهه» از شبکه یک سیما پخش شد. البته ماجرا فقط به او ختم نمیشد؛ در برنامه ٣٠ دقیقهای جمعه شب، دو دختر و یک پسر هم با چهرههای شطرنجی و مشبک حضور داشتند، اظهار ندامت میکردند و اعترافاتی داشتند. در این برنامه نامی از اینها برده نشد اما کاربران فعال شبکههای اجتماعی همهشان را میشناختند: مائده هژبری، الناز قاسمی، شاداب و کامی! این چهار نفر به این القاب شهره بودند ولی عجیب اینجاست که در این میان مائده هژبری پیشتر از سوی برنامه «بازیشو» در آپارات دعوت شده و بهعنوان نماینده پارکورکاران مصاحبهای انجام داده بود. عجیبتر اینکه رشته پارکور اواخر خرداد ماه همین امسال زیرشاخه فدراسیون ژیمناستیک قرار گرفته بود. در هر حال که هژبری و سه نفر دیگر، بعد از دستگیری و اعتراف و پخش تلویزیونی به قید وثیقه آزاد شدند اما دیگر خبری از صفحاتشان در اینستاگرام نیست و همگی حذف شدهاند. اگر چه این حذف همزمان شد با شروع اعتراضها و انتقادها به عملکرد صداوسیما؛ در طیف وسیع منتقدان اینبار غیر از سلبریتیهایی نظیر پرستو صالحی، امیرمهدی ژوله و رضا رشیدپور، چهرههای مذهبی و سیاسی نیز حضور داشتند. درواقع ابعاد انتقادها رفته رفته فراتر رفت و همچنان ادامه دارد. در ادامه بخشی از این واکنشها را به عملکرد صداوسیما میخوانید:
واکنش کارشناسان
حجتالاسلام محمدرضا زائری یکی از چهرههای سرشناس فرهنگی و رسانهای در صفحه شخصی خود در واکنش به بازداشت هژبری و پخش اعترافات او نوشت: «قرنها ادبیات اباحی و جنسی آیا چیزی از اقتدار و صلابت فکری دینی کاست؟ غالب شعرا هزلیات دارند و غالب تصویرگران، نقشهایی که قابل نشر نیست! قرنها مردم رقصیدند و برهنه شدند و رفتند و آمدند اما دین آسیبی ندید! چرا بزرگان مدعی این نکته ساده و کوچک را نمیفهمند؟ آنچه دین و ایمان را متلاشی و نظام را نابود میکند، لرزش کمر دختری نوجوان نیست لغزش قلم قاضی کهنسال است!»
حسام الدین آشنا، مشاور رئیسجمهوری که به توییتهای سیاسی و اجتماعی مشهور است و بلافاصله به بعضی اتفاقات واکنش نشان میدهد، درباره این اتفاق نوشت: «در موارد پخش تصاویر مربوط به افراد در حالات غیر عادی، ازجمله در بیمارستان، کلانتری یا بازداشتگاه نیاز به هماهنگی میان قوه قضائیه، سازمان صداوسیما و رضایت فردی است که از او تصویربرداری میشود. شورای نظارت بر صداوسیما این امکان را فراهم میکند تا به هر شکایتی از طرف افراد در مورد عدم رضایتشان به پخش تصاویر آنان در تلویزیون رسیدگی کند.» این توییت وقتی اهمیتی بیشتری پیدا میکند که به جایگاه آشنا به عنوان عضو شورای نظارت بر صداوسیما نیز دقت کنیم.
شهاب اسفندیاری، رئیس دانشکده صداوسیما در پاسخ به پیام انتقادی یک کاربر در صفحه توییتر خود و در واکنش به ماجرای مائده هژبری نوشت: «١. من هیچ مسئولیتی در «صدا» و «سیما» ندارم. ٢. دیروز با دیدن این کلیپ منتشرشده، متاسف و ناراحت شدم؛ نه اخلاقی بود، نه حرفهای و رسانه ملی بابت پخش این قبیل مصاحبهها در گذشته هزینه سنگینی داده.»
عباس عبدی، تحلیلگر مسائل سیاسی و اجتماعی نیز در گفتوگو با ایرناپلاس در اینباره گفته است: «وجود آسیب مختص شبکههای اجتماعی نیست و هر پدیده دیگری هم منافع و هم آسیب دارد. مسأله اصلی این است که چگونه ما میتوانیم این آسیبها را کم کنیم؟ انگیزه ما برای کمکردن این آسیبها به خودی خود دلیل نمیشود که ما هر کاری را به نام مبارزه با آسیبهای اجتماعی انجام دهیم و توجیه کنیم. هنگامی که فیلم اعترافات دختری که رقصش منتشر شده را پخش کردند، چرا فکر نکردند این اعتراف صداوسیما علیه خودش است؟ چون رفتار آن دختر چیز پنهانی نداشت. این اقدام نشان داد آنان درکی از نتایج اخلاقی و حتی عملی رفتارشان ندارند. سقوط آزاد سیاست رسمی رسانهای در ایران مدتها است که آغاز شده.»
محمود صادقی، عضو فراکسیون امید مجلس نیز در صفحه توییتر خود مطالبی با این مضمون نوشت: «به رئیس محترم صداوسیما توصیه میکنم که دستور دهد یک مصاحبه هم با قربانیان آزارهای جنسی مربی صوت و لحن انجام شود.»
دکتر اکبر نصراللهی، استاد ارتباطات و مدیریت رسانه نیز با اشاره به دستگیری و پخش گریه و اعترافات مائده هژبری در کانال شخصی خود نوشت: «دستگیری و پخش گریه مائده هژبری از تلویزیون بار دیگر ثابت کرده است که قوه قضائیه، ناجا و صداوسیما در۳۰ سال قبل ماندهاند، افکار عمومی، اولویتها و زمان مناسب را نمیدانند. بیتردید مقابله با مفسدان اقتصادی و مدیران نالایق و تجارت آشکار سکس در اینستاگرام بر دستگیری این دختر اولویت دارد. این نوع اقدامات حتی اگر شرعی و قانونی باشد، غیرحرفهای و در زمان نامناسب صورت گرفت و با قاطعیت، بازی در زمین دشمن است و ایران و اسلامهراسی را تقویت و خوراک مناسبی را برای رسانههای مغرض و دشمن آماده میکند. توصیههای اخیر مقاممعظم رهبری به قوه قضائیه را یادآوری و پیشنهاد میکنم اگر دوستان صداوسیما خود را عقل کل و بینیاز از نقد و تغییر میدانند، حداقل قوه قضائیه و ناجا در تیمرسانهایشان تجدید نظر کنند و قضات و فرماندهان پلیس هم خود را بینیاز از فراگیری اصول و تاکتیکهای رسانهای ندانند.»
حجتالاسلام فاضل میبدی استاد حوزه و دانشگاه هم در گفتوگو با سایت اعتماد آنلاین اعلام کرد: کار صداوسیما مصداق اشاعه فحشا بوده، این کار صداوسیما خلاف سیره پیامبر(ص) است و متأسفانه اثرات سوء بسیاری هم دارد. باید با مسئولان صداوسیما و برنامه اعترافات این زن، برخورد حقوقی صورت بگیرد؛ در قانون داریم که اگر کسی اشاعه فحشا کرد و آبروی فردی را برد، باید با او برخورد حقوقی شود و در اسلام هم داریم که این عمل، گناه است. خیلی از کارهایی که در صدا وسیما انجام میشود خلاف سنت اسلام و پیغمبر (ص) است.
واکنش کاربران شبکه های اجتماعی
روزنامه ایران نوشت:مائده هژبری حالا دیگر در فضای مجازی ناشناخته نیست. دختر ۱۷ سالهای که قرار بود روند به اشتراک گذاشتن ویدئوهایش مسدود و در گوشه ذهنش خاک بخورد حالا نه تنها شهرت بیشتری یافته بلکه بواسطه اقدام صدا و سیما مورد حمایت برخی نیز قرار گرفته است.
جمعه شب شبکه یک رسانه ملی مستندی ۳۰ دقیقهای بهنام «بیراهه» پخش میکند و در آن اعترافات شماری از کاربران اینستاگرام یا همان شاخهای مجازی را به نمایش میگذارد. در این برنامه، سه دختر و یک پسر که چهرهشان محو شده بود، درباره فعالیتهایشان در اینستاگرام به پرسشهای مجری برنامه پاسخ میدادند و گاه در طول پاسخهایشان به گریه میافتادند و ابراز پشیمانی میکردند.
در این میان حرفهای مائده هژبری بود که از نگاه کاربران شبکههای اجتماعی بسیار تلخ و غم انگیز توصیف شده است. مائده در این برنامه تلویزیونی اعلام کرد: «با گروه یا کسان دیگری همکاری نکرده و قصدم فریب یا ترویج بیبند و باری نبوده. فقط افرادی از من خوششان میآمد و من هم با آهنگهای مختلف میرقصیدم. این کار را چهار سال پیش ابتدا برای سرگرمی انجام دادم اما بعد از مدتی متوجه شدم آمار فالوئرهایم بالا میرود.» همین جملات کافی بود تا کاربران شبکههای اجتماعی با استفاده از هشتگ مائده هژبری و برقص تا برقصیم نسبت به این موضوع واکنش نشان دهند. یکی از کاربران فعال توئیتر نوشت: «کسی یادش میآید آخرین باری که یکی از مفسدان اقتصادی در صدا و سیما برای ابراز پشیمانی گریه کرده، کی بوده؟» کاربر دیگر تأکید کرد: «انتظار داشتیم صدا و سیما اعترافات جاسوس هستهای یا اخلالگر نظام بانکی یا خریدار هزاران سکه و اینها رو پخش کند؟! الان وقت پخش این موضوع بود؟
کاربر دیگری به بیتدبیری رسانه ملی اشاره کرد و نوشت: «مائده هژبری نهایتاً چند هزار فالوئر داشت اما به حسن تدبیر شما، رقصهایش رو میلیونها نفر دیدند.ای بسا دختران زیادی ازش الگو گرفتند و حتماً، کسانی که در رقص توانایی دارند به کارشان مصممتر شدند. ممنون آقای صداوسیما مثل دفعات قبل، همان کاری رو کردی که میخواستی نکنی!»
برخیهای دیگر هم با اشاره به مفسدان اقتصادی و متجاوزان که دادگاه هایشان غیرعلنی برگزار میشود در فضای مجازی نوشتند: «دادگاه شیـــــــــــرخشکهای فاسد، متهمان تجاوز در ایرانشهر و تعرض در مدرسه مرزداران راغیرعلنی برگزار میکنید تا آبرویی از آنها نرود اما برای دختری که میرقصد اینطور بر طبل رسوایی میزنید.»کاربر دیگری هم تأکید کرد: «بدهکاران بانکی و سوءاستفادهکنندگان از ارز دولتی، متخلفان املاک نجومی، زمینخواران و اختلاسگران آزادند، دختری را به جرم رقصیدن بازداشت کردند و در تلویزیون نشان دادند تا درس عبرتی شود برای سایرین.»
واکنش هنرمندان چه بود؟
البته در کنار چهرههای سیاسی بسیاری از هنرمندان هم منتقد این برنامه از سوی صداوسیما شدند. امیر مهدی ژوله در صفحه اینستاگرامش نوشت: چرا دزدها نمیرقصند؟
پرستو گلستانی هم تأکید کرد: ای مجرم ای مفسد اقتصادی ای کودک آزار ای اختلاسگر… خوب شد زندانی شدی تا درس عبرت شوی.
واکنش صدا و سیما
مدیرکل روابط عمومی رسانه ملی با تاکید براینکه صدا وسیما باید در حوزه آسیبشناسی معضلات فرهنگی فعال عمل کند و این خواسته بسیاری از مخاطبان است گفت: مردم و بویژه خانواده ها در تماس با واحد ۱۶۲ خواهان برنامههای آگاهی بخش در حوزه آسیب های فضای مجازی هستند و بر مبنای این درخواست ها و وظیفه ذاتی رسانه، برنامه ها و مستند های فراوانی در این زمینه در آینده روی آنتن خواهد رفت.
به گزارش روابط عمومی رسانه ملی، محمد حسین رنجبران در واکنش به برخی فضاسازی ها در خصوص مستند بیراهه که از شبکه یک سیما درباره آسیب های فضای مجازی پخش شده است گفت: وظیفه ذاتی رسانه ملی و خواست مردم بویژه خانواده هاست که اطلاعات بیشتری درخصوص آسیبهای فضای مجازی داشته باشند و نباید وقتی مسئولان مربوط در حوزه فضای مجازی به وظایفشان در ساماندهی فضای مجازی عمل نمی کنند ما دست روی دست بگذاریم و برنامه های آگاهی بخش به خانوادهها ارائه نکنیم.وی ریشه اصلی این معضل را بی قاعده و قانون بودن فضای مجازی کشور دانست و تصریح کرد: بارها بر این مسئله تاکید شده است که نباید فضای مجازی افسارگسیخته باشد. این فضا مثل همهجای دنیا باید قواعد و قانون مشخصی داشته باشد و منتشر کنندگان محتواهای نامناسب در این فضا بدانند که چه هزینه هایی در انتظارشان است. اما گویی اراده ای در این زمینه بین مسئولان مربوط وجود ندارد و این جای تاسف است.
محمد حسین رنجبران با تاکید براین که این مستند تولید معاونت اجتماعی نیروی انتظامی بوده است گفت: یکی از مهمترین مسئولیت های مشترک ما و ناجا حرکت در مسیر پیشگیری است و همان طور که گفتم بسیاری از خانواده ها با ما تماس می گیرند و مطالبه جدی در زمینه برنامه های آگاهی بخش در حوزه فضای مجازی دارند.وی افزود: برخی خانواده ها با ما تماس می گیرند و به صراحت می گویند ما خانواده ای مذهبی نیستیم اما به خانواده و حفظ حیا و حرمت خانواده اعتقاد داریم و همکاران ما را قسم می دهند که برنامه هایی بسازید تا جلوی این عرصه افسارگسیخته فضای مجازی را بگیرد و به خانواده ها آگاهی دهد.مدیرکل روابط عمومی رسانه ملی به برخی شایعات در خصوص عدم صدور حکم قضایی برای این افراد اشاره کرد و گفت: بر اساس صحبتی که با مسئولان ناجا داشتم برای این افراد حکم قضایی صادر شده و حتی مقام قضایی درخواست کرده است تا موضوع این افراد حتما رسانه ای شود.
محمد حسین رنجبران با بیان اینکه از حملات غرض ورزانه برخی در داخل و خارج کشور اصلا متعجب نشدم تصریح کرد: تقریبا برای مردم عادی هم مشخص شده است که این موج رسانه ای علیه رسانه ملی عادی نیست و با نقد و انتقاد سازنده فاصله بسیار دارد. ای کاش برخی دوستان دلسوز هم به اندازه همین مردم عادی تحلیل داشتند یا اینکه منافع شخصی و گروهی خود را اینقدر پررنگ و حیاتی نمی دیدند.مدیرکل روابط عمومی رسانه ملی با بیان اینکه متاسفانه در این فضای آلوده رسانه ای صدای نقدهای دلسوزانه وکارشناسی شنیده نمی شود گفت: در میان تخریبهای فراوانی که این روزها دیدم برخی به روش ساخت برنامه انتقاد رسانهای داشتند و معتقد بودند که می شد از راههای دیگری برای انتقال درست پیام استفاده کرد که باید گفت این بحثی کارشناسی است و ممکن است خود من هم در جایگاه یک برنامه ساز حرف هایی در این حوزه داشته باشم.رنجبران برخی نقدها در خصوص اولویت داشتن پرداختن به مفاسداقتصادی به جای پرداختن به اینگونه مفاسد فرهنگی را قابل تامل دانست و گفت: به نظرم هر موضوعی جایگاه و اهمیت خود را دارد و نباید به علت ضعف در پرداختن به مفاسد اقتصادی، حوزه مفاسد در عرصه های دیگر را که مثل خوره به جان بنیان خانواده ها افتاده است فراموش کرد. وی تاکید کرد: رسانه ملی در این سالها در زمینه مبارزه با مفاسداقتصادی همواره در خط مقدم بوده و حتی باعث باز شدن پرونده هایی شده است که شاید خیلی ها فکرش را هم نمی کردند؛ با این وجود مسئولان سازمان معتقدند هنوز جای کار بیشتر و جدی تری در این زمینه وجود دارد به شرط آنکه مسئولان بزرگوار قضایی برای هر کدام از پرونده های مفاسد اقتصادی یک پیوست رسانه ای مشخص داشته باشند.
انتهای پیام