شفقنا زندگی- برای اینکه بدانیم چگونه باید شاهنامه بخوانیم ابتدا باید گروه های سنی و تحصیلی را از هم تفکیک کنیم و در اصل بدانیم که تفاوت شاهنامه خوانی برای بزرگسالان با کودکان و نوجوانان چیست.
کاملیا کرد مدرس دانشگاه و کارشناس ارشد ادبیات فارسی در گفتگو با خبرنگار شفقنا زندگی عنوان کرد: شاهنامه حماسه است و زمانی کارکرد پیدا می کند که آن ملتی که حماسه را می خوانند به جایی رسیده باشند که به ملیتشان ستم می شود. در چنین دورانی حماسه خوانی خیلی رونق پیدا می کند چون مردم با خواندن حماسه لذت می برند. اکنون نیز شاهنامه خوانی رواج پیدا کرده است.
وی افزود: نه فقط شاهنامه بلکه همه آثار برجسته ادبی این قابلیت را دارند که افراد مختلف در سنین مختلف از آنها بهره بگیرند.آموزش شاهنامه خوانی به یک بزرگسال با یک خردسال، دانشجو یا تحصیل کرده متفاوت است.
این کارشناس ادبیات ادامه داد: افرادی که رشته آنها ادبیات نیست به یک نوع آموزش خاص نیاز دارند و افرادی که متخصص هستند باید نگاه دیگری به شاهنامه خوانی داشته باشند و دقیق تر شوند؛ مثل این می ماند که دایره ای را در نظر بگیریم و از اطراف به هسته و مرکز آن نزدیک تر شویم.ما می دانیم که در هر اثر ادبی قصد شاعر از نوشتن آن صرفا قصه گویی نبوده است، قصه یک بعد قضیه است ولی معنی تمثیلی و ثانویه متن چیز دیگریست.
او هدف از شاهنامه خوانی را اینگونه بیان کرد: هدف از خواندن ادبیات به ویژه شاهنامه باید دسترسی پیدا کردن به معنای ثانویه متن باشد یعنی رسیدن به هدف اصلی شاعر یا نویسنده. حتی مولانا در اشعار خود یاد داده است که چگونه بخوانیم و در اینباره سروده:
هست اندر صورت هر قصه ای
خرده بینان را ز معنی حصه ای
مولانا در این بیت می گوید که در هر متنی یک صورت و یک معنی داریم. صورت همان ظاهر و قصه ی متن است و اگر بخواهیم به کودکان و نوجوانان به ویژه شاهنامه را آموزش دهیم مجبوریم تا حدودی در همان صورت باقی بمانیم یا آن چیزی را ارائه دهیم که برای کودک قابل فهم باشد، اما زمانی که مخاطب ما سطح تحصیلی بالاتری دارد باید تا عمق فرو برود و وارد بعد تحلیلی شود.
کرد خاطرنشان کرد: نکته دیگری که اهمیت دارد این است که در شاهنامه ابتدا باید ببینیم که چه داستان ها و موضوعاتی برای کودکان و نوجوانان قابلیت آموزش و روایت دارند، مثلا اگر قرار است داستان رستم و سهراب شاهنامه را برای کودکان و نوجوانان توضیح دهیم به دلیل اینکه نمی توانیم وارد تحلیل داستان شویم دچار مشکلاتی نظیر ایجاد سوالات غیر قابل پاسخ برای کودکان و نوجوانان می شویم مانند این که رستم که ابر قدرت و پهلوان است چطور پسرش را می کشد؟ بنابراین مجبوریم که صرفا قصه وار تعریف کنیم در غیر این صورت کودک نمی تواند درک کند.
وی افزود: در نتیجه باید داستان هایی را از شاهنامه انتخاب کنیم که برای گروه سنی کودک و نوجوان مناسب باشد و بتوان آن را تحلیل کرد، همچنین زمانی که وارد مرحله تحلیل شدیم برای گروه سنی مورد نظر قابل درک باشد و آنها را تشویق به خواندن داستان های شاهنامه کند و در واقع آنها را در همین حد باقی نگاه دارد تا زمانی که به دارای قدرت تحلیل شوند.
این مدرس دانشگاه در پایان گفت: شاهنامه خوانی برای سنین بالاتر نیز به دو دسته مخاطب عام و مخاطب خاص تقسیم می شود. برای عموم باید وارد معنای ثانویه شد، تحلیل کرد و کمک کرد تا مخاطب عام به هسته برسد اما برای مخاطب خاص اینطور نیست و کسانی که در حوزه ادبیات تخصص دارند وارد مسائل ادبی متن می شوند و با عروض، استعارات، تشبیهات و … سر و کار دارند و آنها را جستجو می کنند.
انتهای پیام
life.shafaqna.com