شفقنا زندگی- رییس آموزش های همگانی، عمومی و تخصصی موسسه آموزش های عالی هلال احمر ایران گفت: بر اساس اعلام سازمان ملل، ایران یکی از ۱۰ کشور اول حادثه خیز در جهان است بنابراین آموزش های همگانی و مدیریت بحران در جامعه ما باید بصورت یک برنامه مشترک توسط سازمان ها، نهادهای مسوول و رسانه ها جدی گرفته شود. این در حالی است که میزان این آگاهی ها، آمادگی و اطلاعات مردم در برابر انواع بلایا، بحران های طبیعی و غیر طبیعی بسیار ضعیف است و جامعه ما هیچ شناختی در خصوص “چگونه مواجه شدن در برابر انواع بحران های احتمالی و نحوه ی محافظت از خود” را ندارد.
دکتر مهدی نجفی در گفت و گو با خبرنگار شفقنا زندگی، تعریفی از بحران ارائه داد و افزود: بحران به مفهوم واقعه یا حادثه ای است که می تواند اثرات منفی را بر اموال و سلامت انسان ها داشته باشد بطوریکه شدت واقعه در بحران به حدی است که می تواند عملکرد طبیعی جامعه را مختل کند، وجه تمایز یک واقعه ی معمولی با بحران نیز این است که در وقایع معمولی منابع یعنی نیروی انسانی و کمک های مادی محل وقوع رویداد، برای پاسخ گویی به رفع نیاز کافی است اما در بحران برای اینکه وقایع روی داده را مدیریت کنیم نیازمند به منابع انسانی نظیر نیروهای امدادگر، امکانات و تجهیزات مختلف کمک رسانی خارج از محیط وقوع حادثه هستیم.
ایران حادثه خیزترین کشور دنیا از نظر بلایای طبیعی
وی در ادامه ایران را یکی از حادثه خیز ترین کشورهای دنیا از نظر بلایای طبیعی نامید و تصریح کرد: بر اساس گزارش های ارائه شدن از سازمان ملل، ایران جز ۱۰ کشور حادثه خیز دنیا از نظر بلایای طبیعی است اگر چه این آمار هر ساله بر اساس نوع وقایعی که اتفاق می افتد تغییر می کند به همین دلیل نیاز است مردم آمادگی ها و دانش لازم را در مواجه با انواع بلایای انسانی و طبیعی را آموزش دیده باشند چرا که وقتی اتفاقی می افتد تنها این مردم هستند که می توانند به خود و دیگران کمک برسانند.
دانش و مهارت های کافی برای مواجه با بلایا در کشور وجود ندارد
دکتر با تاکید بر اینکه دانش و مهارت های کافی برای مواجه با بلایا در کشور وجود ندارد گفت: متاسفانه بر اساس یک پژوهش جامع و دقیقی که در سطح کشور در خصوص میزان آگاهی ها، آمادگی و اطلاعات مردم در برابر انواع بلایا، بحران های طبیعی و غیر طبیعی صورت گرفت مشخص شد اکثریت جامعه آگاهی و مهارت کافی در مواجه با مخاطرات محیطی ندارند در حالی که یادگیری “چگونه مواجه شدن در برابر انواع بحران های احتمالی و نحوه ی محافظت از خود” .یک اصل ضروری است و باید جدی گرفته شود.
اکثر کشورها نمی دانند در مواجه با بلایا چگونه رفتار کنند
وی در ادامه تصریح کرد: البته ضعف آگاهی ها در برابر انواع بحران ها و بلایای احتمالی مختص به جامعه ایران نیست بسیاری از جوامع حتی کشورهای توسعه یافته نیز با چنین مشکلی مواجه هستند اما با توجه به موقعیت جغرافیای و مواجه بیشتر کشور ما در برابر انواع بلایا بخصوص بلایای طبیعی نظیر زلزله اهمیت این آموزش ها باید بیشتر و جدی تر باشد.
تغییر رفتار تنها با تغییر نگرش در افراد اتفاق می افتد
دکتر نجفی همچنین با تاکید بر اینکه اهمیت یادگیری آموزش های همگانی در مواجه با انواع بحران ها به مردم جامعه ما آشکار نیست گفت: آموزش همگانی در جامعه موجب می شود آمادگی افراد بالا و نگرش آنها در پاسخ گویی به بلایا نیز تغییر کند و در صورتی هم که نگرش افراد تغییر یابد به دنبال آن رفتارهای آنها نیز در مراحل قبل، حین و بعد از وقوع حادثه تغییر می کند که البته این امکان باید با آموزش های همگانی در مدارس، مساجد در سطوح مختلف جامعه از طریق سازمان های مردم نهاد، رسانه ها و همچنین مراکز دولتی صورت بگیرد.
بی توجهی صدا و سیما به آموزش های همگانی و مدیریت بحران
به گفته این کارشناس مدیریت بحران، متاسفانه یکی از دلایلی که درک مردم جامعه ما از ضرورت آگاهی و استقبال از آموزش های همگانی در برابر بلایای طبیعی پایین و اهمیت آن برای جامعه هنوز واضح نشده است این است که سازمان های مسوول و رسانه ها بخصوص رسانه ملی هیچ توجهی در خصوص اهمیت این آموزش های همگانی به جامعه نشان نداده است، در واقع به دلیل اینکه رسانه ملی سطح وسیعی از مردم جامعه را تحت پوشش خود قرار می دهد بنابراین اگر در این زمینه جدیت لازم را به عمل آورد هم سطح فرهنگی عمومی در خصوص این آموزش ها افزایش می یابد و هم اینکه استقبال خوبی از آن به عمل خواهد آمد.
سیل و زلزله دو بلایای طبیعی ویرانگر در ایران
رییس آموزش های همگانی موسسه آموزش های عالی هلال ایران، سیل و زلزله را دو بلایای طبیعی اصلی در کشور دانست و گفت: اگر چه نمی شود اذعان کرد که کشور ما تنها درگیر بلایای طبیعی اند و از بلایای انسانی و دست ساز نظیر انواع آتش سوزی ها و مشکلات صنعتی دور هستند اما جامعه ما بیشتر در معرض تهدید بلایای طبیعی بخصوص دو بلای سیل و زلزله قرار دارند، به همین دلیل تلاش ما این است که آموزش های همگانی در استان های مختلف کشور با توجه به نوع بلایایی احتمالی که در آن استان وجود دارد به مردم داده شود.
تهدید آسیب های ناشی از بروز بلایا در کلان شهرهای ایران
دکتر نجفی همچنین با بیان اینکه در حال حاضر کلان شهرهای کشور در برابر تهدید آسیب های ناشی از بروز بلایا هستند گفت: اگر چه پژوهش دقیقی در خصوص سطح آگاهی همگانی در زمینه بلایا و همچنین مدیریت بحران در کشور صورت نگرفته است، اما اگر مسئولان به امر مدیریت بحران و آموزش های همگانی اهمیت لازم را ندهند با تهدیدهای بسیار مخربی در کلان شهرهای کشور مواجه می شویم که گاهی وقت ها آسیب های ناشی از آن در هیچ دوره ای قابل جبران نخواهد شد.
ضعف آگاهی تهرانی ها در برابر نحوه مواجه با بلایای زلزله
همه ۲۲ منطقه تهران جز مناطق پرخطردر برابر زلزله
بنابراظهارات این مقام مسوول در هلال احمر، در حال حاضر میزان آگاهی های عمومی مردم پایتخت در زمینه زلزله که تهدیدی طبیعی بر این شهر است و احتمال وقوع آن هر لحظه وجود دارد، بسیار پایین است. با توجه به اینکه همه ۲۲ منطقه پایتخت جز مناطق پرخطر برای وقوع زلزله محسوب می شود با این وجود اگر در این شهر زلزله ای بالای ۶ ریشتری روی دهد به دلیل اینکه بسیاری از نهادهای حساس کشور در این شهر متمرکز و از لحاظ جغرافیایی، سیاسی، اجتماعی و امنیتی بسیار حساس است، اکثرعملکردهای شهر متوقف، دارایی های عمومی تلف و قریب به اتفاق مردم دچار آسیب های جانی و مالی می شوند و یک بحران شدید امنیتی و سیاسی در کشور روی خواهد داد و این احتمال که کل کشور در اثر این زلزله نابود شود وجود دارد. این در حالی است که میزان آمادگی بالا ی مردم می تواند از بروز خسارات مادی و جانی بسیار جلوگیری کند.
منطقه شمال تهران بیشتر مستعد بروز زلزله و در برابر آن آسیب پذیر است
گران قیمت ترین سازه های خود را روی گسل ها یا برج هایی در شیب های بلند ساخته ایم
وی یادآور شد: شهر تهران از نظر سازه ای بافتی یکدست در برابر زلزله را ندارد بطوریکه ما در برخی مناطق این شهر بافتی فرسوده و در برخی مناطق بافتی مستحکم تری را شاهد هستیم و حتی در مناطق شمالی تهران نیز که بافتی محکم وجود دارد به دلیل اینکه ما گران قیمت ترین سازه های خود را روی گسل ها یا برج هایی در شیب های بلند ساخته ایم، بسیار مستعد زمین لرزه هستند و در صورت وقوع زلزله با تخریب و مخاطره ی بیشتری نسبت به سایر مناطق تهران مواجه می شوند و البته سایر کلان شهرها در کشور نیز در برابر بلایا وضعیت بهتر از تهران ندارند و همین شهرها به دلیل کلانشهر بودنشان، مسائل حاشیه نشینی، تمرکز انسانی، مهاجرت در برابر وقایعی نظیر زلزله و همچنین وقایع ثانویه بعد از زلزله بسیار آسیب پذیر هستند.
اقدامات ناشیانه رسانه ملی در برابر حوادث
این مقام مسوول در سازمان هلال احمر در پایان خاطرنشان کرد: فعالیت مشترک سازمان ها، نهادها و بخصوص رسانه در چنین کشور حادثه خیز و بحرانی یکی از موضوعات مهمی است که باید در اولویت برنامه ریزی های مسوولان قرار بگیرد، این در حالی است که رسانه ملی علاوه بر اینکه در رسالت آموزش همگانی خود که اصلی ضروری در مواجه با هر نوع پیشامد و خطر احتمالی در جامعه است، بسیار ضعیف عمل می کنند بلکه در بروز بلایا نیز با اقدامات ناشیانه ی خود روند مدیریت بحران را با مشکل مواجه می کنند. یعنی یک حادثه روی داده را به حدی بزرگنمایی می کنند که این امر علاوه بر ایجاد نگرانی در سطح عموم جامعه، موجب حرکت سیل عظیمی از جمعیت غیر متخصص و غیر کارشناس جامعه به محل وقوع حادثه می شود که این اقدام آسیب های حادثه را چند برابر افزایش می دهد.
انتهای پیام