شفقنا زندگی- یک روانشناس با تاکید بر اینکه روزه داری و عبادت، سلامت روحی و روانی افراد را تامین می کند گفت: روزه داری برای کسانی که از لحاظ جسمی مشکلی ندارند یک نوع خودسازی روانی و معنوی محسوب می شود که تاثیر مثبت آن را در امور روزمره زندگی فرد و اجتماعی روزه دار می توان مشاهده کرد. بنابراین جامعه ای که اعتقادات مذهبی و معنوی در آن قوی تر و مستحکم تر باشد آسیب های کمتر؛ شادابی و نشاط روحی بیشتری دارد.
دکتر هادی کریمی در گفت و گو با خبرنگار شفقنا زندگی، به رابطه روزه داری و تاثیر آن بر سلامت معنوی روزه دار اشاره کرد و افزود: در دین اسلام، روزه یکی از راه های تقرب به خدا است و تأثیرات معنوی، فیزیکی و روحی زیادی بر انسان دارد، در حقیقت روزه داری به خاطر ارتباط با یک منبعی که سراسر آرامش است، عاملی برای سلامت روان انسانها به شمار میآید و بطور کلی هر نوع فعالیت معنوی تأثیرگذار میتواند در بهبود سلامت روانی بیمار مؤثر باشد.
استرس و روزه داری
وی در ادامه کاهش استرس را از تاثیرات مثبت روانی روزه داری دانست و تصریح کرد: بررسی ها نشان میدهد میزان استرس به دلیل مشارکت بیشتر در فعالیت های روحی و معنوی، کاهش استعمال دخانیات و مصرف کافئین در ماه رمضان به طور محسوسی کاهش پیدا می کند. در واقع روزه گرفتن می تواند با تقویت گرایش های مذهبی در بین مومنان و کسانی که به صورت درونی با مذهب و معنویت ارتباط برقرار کرده اند به ارتقای سلامت روانی آنان کمک کند و آنان را از ارتکاب به برخی رفتارهای خود تخریبی نظیر خودکشی، پرخاشگری، خشونت و برخی آسیب های اجتماعی باز دارد.
رابطه خشونت و روزه داری
این روانشناس همچنین کاهش خشونت و رفتارهای پرخاشگرانه را از دیگر تاثیرات مثبت روزه داری برشمرد و تاکید کرد: روزه داری و بجا آوردن فرایض معنوی آستانه تحمل، صبر و بردباری افراد را افزایش می دهد در نتیجه رفتارهای پرخاشگرانه و خشونت آمیز نیز که در نتیجه کاهش آستانه تحمل افراد بروز می کند؛ کاهش می یابد. چرا که فردی که میتواند چندین ساعت با وجود گرسنگی و تشنگی دست از خوردن و نوشیدن بکشد میتواند هنگام بروز خشم هم خود را کنترل کند.
به گفته دکتر کریمی، قرآن کریم در خصوص تاثیر مثبت روزه داری در افزایش آستانه تحمل و کاهش رفتارهای پرخاشگرانه می فرماید: «یا اَیُّهَا الَّذَینَ امَنُوا اِسْتَعینُوا بِالْصَّبْرِ وَ الصَّلاه» منظور از صبر در این آیه روزه است. به این ترتیب، فلسفه روزه تقویت صبر و شکیبایی روحی آدمی است چرا که یکی از عوامل شکست افراد در برابر دشواری های زندگی، اضطراب ها، نگرانی ها و دلهره است. در برابر این گونه عوامل که ناراحتی روحی و درونی در پی دارد، مقاومت روحی زیادی لازم است و این مقاومت با عمل به فرایض معنوی نظیر نماز و روزه به دست خواهد آمد.
روزه داری نوعی تمرین نه گفتن به خواسته ها است
وی با بیان اینکه روزه داری قدرت نه گفتن در افراد را تقویت می کند؛ ادامه داد: شاید در بسیاری از شرایط زندگی، نه گفتن سخت باشد، اما عادت کردن در ماه رمضان با نه گفتن به برخی نیازها باعث می شود در شرایط دیگر نیز با خواسته های غیر منطقی خود یا دیگران مخالفت کنیم.
روزه داری و تقویت روحیه درونی
این روانشناس همچنین گفت: یک ماه روزه گرفتن سبب تقویت روحیه فرد می شود و مقاومت او را در برابر مشکلات بالا می برد و از طرفی با افزایش مکانیسم انطباقی فرد موجب می شود که اعتماد به نفس او افزایش پیدا کند.
بالا رفتن اعتماد به نفس و عزت نفس در افراد روزه دار
این روانشاس اضافه کرد: یکی دیگر از نتایج بالا رفتن شناخت و خودشناسی افراد روزه دار، افزایش اعتماد به نفس و اراده؛ به ویژه در کسانی است که در تصمیم گیری ها خیلی زود سرخورده می شوند؛ زیرا وقتی فرد در این ماه به توانایی خود در مقابل گرسنگی، گناه و وسوسه های شیطانی پی می برد، اعتماد به نفسش بالا می رود و در می یابد که در ماه های بعد نیز توانایی چنین کاری را دارد.
هدایت صحیح امیال در نتیجه روزه داری
دکتر کریمی همچنین پاسخ منطقی به امیال درونی را از دیگر تاثیرات مثبت روزه داری دانست و گفت: یکی از اثرات روحی روزهداری، پاسخ منطقی به امیال درونی انسان است. در این شرایط انسان به خاطر آن نیروی برتر به خود “نه” میگوید و این موجب می شود افراد قدرت نه گفتن در زندگی فردی و اجتماعی را بیاموزد چرا که در بسیاری از شرایط زندگی، “نه” گفتن سخت است، اما اگر عادت کنیم که با خواسته خود یا دیگران موافقت کنیم، روزی فرا میرسد که دیگر به مزاحمتهای فکری خود و خواستههای نگرانکننده دوستان و اطرافیان هم نمیتوانیم نه بگوییم. اما در ایام روزه داری خواستهها را به زمان خاص خودش موکول کنیم و قدرت نه گفتن را یاد می گیریم.
نظام مند شدن زندگی در نتیجه روزه داری
وی همچنین تصریح کرد: با توجه به اینکه در ماه رمضان ارزش های معنوی و عرفانی بیش تر از ماه های دیگر نمود پیدا می کند، بنابراین نوعی نظم در رفتارها و زندگی افراد حکم فرما می شود که در نتیجه آن، عادات ناپسند روزانه کاهش یافته و تاثیر مثبتی بر حالات روحی، عاطفی و حتی رفتارهای اجتماعی انسان ایجاد می کند.
روزه عبادتی کاملا اجتماعی
دکتر کریمی گفت: روزهدار هرگز خویش را تنها تصور نمیکند، بلکه خود را تحت نظارت دقیق و همیشگی نیروی قدرتمند و جاوید میبیند و در همه حالات کمک های نهانی و امدادهای غیبی آفریدگار خویش را در لحظه لحظۀ حیات خویش تجربه میکند.
آرامش اجتماعی در نتیجه روزه داری
به گفته این روانشناس اجتماعی، امنیت و آرامش اجتماعی از دیگر فواید ماه رمضان است، در واقع یکی از تاثیرات روزه، به وجود آوردن آرامش روحی در افراد است که این امر به مراتب آثار مطلوب اجتماعی نیز به همراه می آورد.
این روانشناس خاطرنشان کرد: بطور کلی زمانی که فردی به آرامش درونی برسد، این احساس خود را به جامعه نیز انتقال می دهد و با خانواده و همکارانش احساس همدردی و برخورد بهتری دارد.
این روانشناس در پایان خاطر نشان کرد: به طور کلی روزه در کنترل تمام رفتارهایی که ضرر زننده به خود و خانواده است تاثیر مثبت دارد، بنابراین روزه داری و عبادت نه تنها امری فردی نیست بلکه از لحاظ اجتماعی تاثیرات بسیار مثبت و اصلاح کننده ای. در جامعه ایفا می کند همچنان که امروزه بسیاری از جوامع پیشرفته تقویت معنویت را بهترین ابزار اصلاح جوامع خود عنوان می کنند..