«در دنیا حدود ۲ میلیون نفر در سال به HIV مبتلا می شوند و از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۵ تعداد افرادی که با این پدیده زندگی می کنند، روند رو به افزایشی داشته است. در حالی که در کشورهای دیگر تمرکز این پدیده بر روی همجنسگرایان و کارگران جنسی است تمرکز این پدیده در ایران بر روی معتادان تزریقی است».
نشست درآمدی بر جامعه شناسی ایدز در حول محور موضوعاتی چون، پاسخ به اچ آی وی: رویکرد جامعه ـ محور جهانی، جامعه شناسی ایدز در ایران، مسائل اجتماعی ایدز و مادران حامی سلامت برگزار شد.
به گزارش خبرنگار شفقنا زندگی، فرداد درودی پزشک و مدیر کشوری برنامه مشترک سازمان ملل متحد در زمینه ایدز بیان کرد: حدود ۳۷ میلیون نفر در جهان در سال ۲۰۱۵ با HIV زندگی می کردند. حدود ۲ میلیون نفر در سال به HIV مبتلا می شوند. به HIV طاعون قرن می گویند چون در قرن ۲۰ بیشترین آسیب را به سلامت زده است. هدف جهانی به پایان رساندن ایدز تا سال ۲۰۳۰ است که به عنوان یکی از اهداف توسعه عمومی مطرح شده است. وقتی می گوییم می خواهیم این اپیدمی را به صفر برسانیم منظور این است که تا ۲۰۳۰ تهدید عمومی برای کشورها نباشد. برای اینکار یک بازه زمانی ۱۵ ساله در نظر گرفته شده که به دو دوره ۵ و ۱۰ ساله تقسیم می شود.
وی افزود: در طول ۳۵ سال گذشته نزدیک به ۳۵ میلیون نفر بر اثر این بیماری فوت کردند و حدود ۷۰، ۸۰ میلیون نفر نیز مبتلا شدند. در دنیا تعداد افرادی که با HIV زندگی می کنند از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۵ یک روند رو به افزایشی داشته است اما تعداد کودکانی که با این پدیده زندگی می کنند از ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۵ در حال کاهش است.
درودی خاطرنشان کرد: زمانی شیوع این بیماری کاهش پیدا می کند که یا بیمار خوب شده باشد یا بیمار فوت کرده باشد و یا بیمار جدید اضافه نشده باشد. در دنیا میزان مرگ کاهش پیدا کرده، تعداد میزان عفونت های جدید نیز رو به کاهش رفته است.این آمار در مورد خاورمیانه که کشور ما در آن قرار دارد و همچنین شمال آفریقا، آسیای مرکزی و اروپای شرقی صادق نیست و برعکس است یعنی میزان مرگ و میر و ابتلا، و همچنین ابتلای کودکان رو به افزایش است.
درودی: HIV درمان قطعی ندارد
مدیر کشوری برنامه مشترک سازمان ملل متحد در زمینه ایدزاظهار داشت: HIV درمان ندارد؛ وقتی می گویند درمان ندارد یعنی درمان قطعی ندارد ولی می توان آن را اداره کرد. HIV دیگر آن بیماری کشنده ای که ۱۵ سال پیش می شناختیم نیست بلکه بیماری مزمنی است که قابل کنترل است. فردی که با HIV زندگی می کند می تواند یک فرد طبیعی در اجتماع باشد و طول عمری نسبتا طبیعی داشته باشد.
او ادامه داد: یکی از روش هایی که برای پیشگیری از HIV استفاده می شود درمان درست است.اگر مریض تحت درمان درست قرار بگیرد میزان ویروس در خونش به شدت پایین می آید و شانس انتقال به دیگری را بسیار کم می کند، خودش نیز امید به زندگی اش بالا رفته و بیشتر عمر می کند، بنابراین اگر ما روی درمان تمرکز می کنیم به این دلیل است که با یک تیر دو نشان می زنیم یکی اینکه افرادی که دارای HIV مثبت هستند تحت درمان قرار می گیرند و دوم اینکه میزان انتقال را کم می کنیم پس موارد جدید نیز کم می شود. برای این داستان کمپینی به اسم ۹۰۹۰۹۰ تشکیل شده است و باید آن را اجرا کنیم تا بتوانیم در پنج سال اول به اهدافمان برسیم. منظور از این اعداد نیز این است که یعنی ۹۰ درصد افرادی که HIV دارند وضع خودشان را بدانند، ۹۰ درصد افرادی که تشخصی داده شده اند درمان بگیرند و ۹۰ درصد این افراد سطح ویروس خونشان پایین بیاید.
درودی بیان کرد: در طول سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۵ میزان پوشش درمان در دنیا بالا رفته است و به موازات آن متوسط میزان مرگ پایین آمده است بنابراین نشان می دهد که روش ها و اقدامات ما کار می کند و جواب می دهد.
تمرکز HIV بر روی معتادان تزریقی در ایران
وی با اشاره به گروه های جمعیتی آفریقای غربی و مرکزی، آفریقای شرقی، مدیترانه، آمریکا و …گفت: اینها گروه های جمعیتی ای هستند که بیشتر در ورود HIV به آن منطقه نقش داشتند. این مهم است که بدانیم روی کدام گروه ها سرمایه گذاری کنیم. در آفریقای جنوبی و شرقی ۷۲ درصد کسانی که مبتلا هستند جمعیت عمومی هستند یعنی HIV به مرحله انتشار رسیده است، بنابراین در این منطقه باید برنامه هایی داشته باشیم که جمعیت عمومی را پوشش دهد درحالی که در اروپای غربی و شمال آفریقا بیشتر افرادی که همجنسگرا هستند مبتلا شدند، بنابراین باید برنامه هایی داشته باشیم که متمرکز بر این گروه جمعیتی باشد. ۴۱ درصد از این بیماری در خاورمیانه نیز ناشی از مشتریان کارگران جنسی یا افرادی است که تزریق می کنند. اگر میزان ابتلا در جمعیت های کلیدی مثل کارگران جنسی یا معتادان تزریقی از ۱۵ درصد بالاتر رود می گوییم که بیماری متمرکز در آن گروه است؛ در ایران این بیماری در معتادان تزریقی متمرکز است.
این پزشک همچنین گفت: دادن اعداد و ارقام در رابطه با این بیماری متضمن مفهموم خاصی نیست ما باید پاسخ را بدانیم یکی از پایه های اصلی پاسخ کشور، پاسخ جوامع است. در تاریح HIV اولین کسانی که به آن پاسخ دادند جوامع بودند. اگر جوامع نباشند برنامه هایی که صورت می گیرند پایدار نخواهند بود. ما برای دانستن وضعیت و کنترل HIV نیاز به تحقیق داریم، در این جا نقش جوامع بسیار مهم است. جوامع به صورت ایزوله نمی توانند کار کنند. نمی توان جمعیتی را در منطقه ای فعال کرد و انتظار داشت که HIV در آن منطقه از بین برود. باید دست در دست سایر بازیگران از جمله بخش بهداست همه با هم کمک کنند هیچ بخش، نهاد یا انجیویی به تنهایی نمی تواند کار کند.
با حمایت های اجتماعی می توان HIV را کنترل کرد
درودی با شاره به بحث حمایت های اجتماعی نیز بیان کرد: شواهد علمی زیادی وجود دارد که نشان می دهد اگر حمایت اجتماعی وجود داشته باشد می توانیم HIV را کنترل کنیم و اگر نداشته باشد نمی توانیم. گروه هایی که در معرض HIV هستند اگر حمایت اجتماعی نداشته باشند آسیب پذیری شان بیشتر می شود و وقتی آسیب پذیری شان بیشتر شود احتمال HIV، بیماری های مقاربتی و … برایشان زیاد تر می شود. کسانی هم که با آن زندگی می کنند به علت های اَنگ، ضعف بدنی، قوانین و … ممکن است از چرخه تولید و مالی خانواده خارج شوند، به این علت به اینها کمک می کنیم تا جامعه را از مبتلا شدن به HIV نجات دهیم . افرادی که با این بیماری زندگی می کنند نباید طرد شوند. این افراد اگر توانمند شوند می توانند کمک کنند تا دسترسی همگانی که هدف تمام وزارت بهداشت های دنیا ست محقق شود و در برنامه ریزی نیز می توانند به برنامه ریزان کمک کنند.
اقداماتی برای ایران
وی در ادامه به اقداماتی که در این زمینه در ایران انجام شده است اشاره کرد و توضیح داد: تربیت بخش غیر دولتی در برنامه کشوری که توسط بخش دولتی نوشته می شود از طریق برگزاری ورک شاپ ها، مشارکت فعال انجیو ها در توانمندسازی افرادی که با HIV مثبت زندگی می کنند در قالب باشگاه های مثبت، برگزاری کلاس های آموزشی و کارورزی، مشاوره، ورزش و … از جمله اقداماتی است که در ایران توسط باشگاه های مثبت و مراکز مربوطه انجام شده است. تمرکز باشگاه های مثبت بر روی خانم ها، بچه ها و خانواده ها یعنی آسیب پذیر ترین قشر جامعه است. نتیجه این اقدامات نیز این شده که افراد بسیار توانمندی داریم که با HIV زندگی می کنند و به کمک وزارت بهداشت نیز نیاز ندارند. تعدادشان زیاد نیست بین ۸۰ تا ۱۰۰ هزار نفر است ولی همین تعداد هم می توانند در کنترل HIV موثر باشند .
این پزشک در پایان نیز یادآور شد: تقریبا پنج سال پیش باشگاه مثبت کرمانشاه جایزه ربان قرمز را برد و سپس باشگاه مثبت مشهد این جایزه را گرفت، امسال نیز باشگاه مثبت تهران در آفریقای جنوبی این جایزه را از آنِ خود کرد.
صالحی: مردم اطلاعات درستی درمورد ایدز ندارند
فاطمه صالحی کارشناس ارشد مددکاری اجتماعی و عضو هیئت امنای انجمن احیا ارزش ها، انجمن حمایت و یاری اسیب دیدگان اجتماعی اظهار داشت: بیماری ایدز یا افرادی که ناقل ویروس HIVهستند به علت اینکه یک بیماری مزمن است مانند هر بیماری دیگر درگیر یکسری تبعات و کشمکش های اجتماعی خواهند شد به علت اینکه این بیماری از دل آسیب های اجتماعی بیرون آمده است تبعات اجتماعی این بیماری نیز بیشتر از بیماری های دیگر است. در زمینه مسائل روانی افراد به محض اینکه می فهمند دچار این بیماری شدند یکسری پروسه را می گذرانند. در اولین قدم این افراد دچار شوک می شوند، سپس این مسئله را انکار می کنند و در گام های بعدی به ترتیب دچار خشم ، پرخاشگری و افسردگی می شوند و در پایان به مرحله خودشکوفایی می رسند یعنی بیماری خود را می پذیرند.
وی افزود: جامعه ما بیش از جوامع دیگر به علت اینکه دارای شرایطی است که برخی از مسائل تابو محسوب می شوند مردم اطلاعات درستی در مورد ایدز ندارند یا اطلاعات درستشان کاربردی نیست. در صورت نبود اطلاعات درست ممکن است افراد دچار ترس نسبت به بیماری شوند و ترس ها نیز موجب اَنگ های اجتماعی شوند. اَنگ هایی که به بیمار زده می شود منجر به تبعیض هایی علیه او می شود. برای حفظ جامعه خود، باید به بیمار HIV سرویس دهیم. برچسب های غلط باعث می شود نتوانیم به اشخاصی که HIV مثبت هستند خدمات ارائه دهیم. گاهی بیمار به خودش اَنگ می زند و گاهی به قدری فشارها زیاد است که آنها را از ورود به اجتماعی منع می کند. گاهی دولتها با قوانینی که تصویب می کنند باعث تبعیض می شوند.
صالحی در پایان خاطرنشان کرد: در زمینه حمایت از بیماران قوانین آنچنانی وجود ندارد. متاسفانه پزشکان جامعه ما شاید اطلاعات درستی درمورد ایدز داشته باشد اما نتوانستند آنها را کاربردی کنند. اگر آموزش درست نداشته باشیم جامعه نیز درگیر این بیماری می شود.
زمانی: نقش رسانه ها در آموزش صحیح به مردم مهم است
امید زمانی پزشک و عضو گروه ارتباطات سلامت و محیط زیست در انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات و گروه جامعه شناسی پزشکی و سلامت انجمن جامعه شناسی ایران نیز که در این نشست حضور داشت بیان کرد: HIV در واقع پدیده ای است که با رفتارهای فردی مرتبط است، رفتارهایی که افراد شاید ابتدا خودشان انجام می دهند سپس روی سلامتشان تاثیر می گذارد. رفتارها بر اساس درکی که جامعه از آن رفتار دارد و برساخت اجتماعی ای که از هنجارهای اجتماعی در این زمینه وجود دارد می تواند منجر به اَنگ، تبعیض، طرد یا سرزنش شود.
وی افزود: در کنار این رفتارها نهادهایی حضور دارند که می توانند به این برساخت اجتماعی دامن بزنند و یا آن را تغییر دهند بخصوص رسانه ها می توانند نقش مهمی در تغییر نگرش جامعه نسبت به یک موضوع و همچنین آموزش صحیح به مردم یا برعکس در دامن زدن به گسترش ترس و در نهایت منجر شدن به افزایش اَنگ و تبعیض های اجتماعی گروه های خاصی از جامعه داشته باشند. هرچه تبعیض زیادتر باشد دسترسی این گروه ها به خدمات لازم کم خواهد شد. بنابراین نقش رسانه های اجتماعی برای اینکه این روابط را گسترش دهند یا اینکه مانع ارائه خدمات خواهند شد خیلی مهم است.
این پزشک گفت: به نظر می رسد ما درک مردم و جامعه را از مفهوم سلامت و این بیماری تغییر دادیم. تا پیش از این بیماری های جدی و و گسترش یابنده مثل HIV و ایدز را به این شکل تجربه نکرده بودیم، شاید در گذشته های خیلی دور بوده ولی در سی سال گذشته به عنوان یکی بیماری که سلامت افراد را به خطر می اندازد و ابعاد اجتماعی گسترده ای دارد، علاج ناپذیر است و خدمات مرتبط با آن نیز آنچنان در کشور ما از کیفیت و جامعیت کافی برخوردار نیست نبوده است. به همین دلیل درک ما را از وضعیت سلامت و بیماری تغییر داده و این می تواند روی پاسخی که جامعه نسبت به چنین پدیده ای می دهد تاثیر بگذارد.
ایدز بیماری نیست
وی یادآور شد: تعامل نهادها یا صنف های مختلف هم متفاوت است. یکسری گروه های پزشکی داریم که خودشان هم با این بیماری و مبتلایان به آن تبعیض آمیز رفتار می کنند نهادهایی مثل آموزش و پرورش، روحانیت و خانواده از این دست هستند.ابعاد مختلفی که حول و حوش این پدیده وجود دارد نیاز به پژوهش دارد و نیاز به اینکه پژوهشگران و جامعه شناسان بر اساس داده های واقعی جامعه بتوانند مطالعاتی انجام دهند و کمک کنند تا تصویر بهتری از این پدیده در جامعه داشته باشیم و بر اساس آن تصویر واقعی بتوانیم پاسخ های خود را اصلاح کنیم و یا برنامه ریزی داشته باشیم.
زمانی ادامه داد: یکی دیگر از مشکلاتی که درمورد ایدز وجود دارد بحث واژگانی است که پیرامون این پدیده به کار می بریم مثلا اعتیاد، تن فروشی، روابط جنسی و … خیلی از واژگانی که ما به کار می بریم اَنگ زننده و تابو محسوب می شوند در زمینه ارتباطات برای سلامت نیاز هست که خودمان هم نسبت به کلماتی که برای توصیف این پدیده در جامعه به کار می بریم دقت بیشتری داشته باشیم.
او در پایان تصریح کرد: مثلا خیلی راحت بیان می کنیم که بیمار من ناقل HIV است یا ایدز دارد در حالی که اصولا ایدز یک بیماری نیست بلکه مجموعه ای از نشانه هاست که می تواند بر اثر بیماری های مختلف ایجاد شده باشد و کسی که HIV مثبت است لزوما بیمار محسوب نمی شود؛ بنابراین اینکه ما این افراد را با عنوان بیمار خطاب کنیم از نظر علمی درست نیست و از نظر اجتماعی موجب تشدید اَنگ و تبعیض علیه آنها خواهد شد ما می توانیم از کلمه دوستان استفاده کنیم و بگوییم دوستان HIVمثبت ما مشکلاتی دارند.
انتهای پیام