شفقنا زندگی- یک پژوهشگر دین توجه به معنویت را اصلی ترین راهکار مقابله با انواع بیماری های جسمی و روحی در جامعه دانست و گفت: دین با مکانیسمهای نظیر امید، انگیزه و مثبت نگری، ایجاد شبکه حمایتی عاطفی و اجتماعی و غیره موجب ارتقای بهداشت روانی میشود. این در حالی است که علی رغم کوشش های فراوان در زمینه تعلیم و تربیت انسان ها و نادیده گرفتن مراحل رشد معنوی، جامعه ما را در معرض عقاید نابهنجار قرار می دهد.
حجت الاسلام محمد حسین امینی در گفت و گو با خبرنگار شفقنا زندگی تعریفی از سلامت معنوی از دیدگاه روانشناسی ارائه داد و افزود: سلامت معنوی به حالتی گفته می شود که در آن فرد احساس رضایت و آرامش کند و با حُسن خُلق با خدا، خود و مردم تعامل داشته باشد. بطوریکه توانایی او بر کنترل خود در پیروی از هوی و هوس و خالص گردانیدن بندگی از طریق محبت و دوستی، اطاعت و پیروی، دعا و نیایش، ترس و امید، توکل وجود دارد، همچنین با محیط تعامل سازنده برقرار کرده و در مواجه با مشکلات و بحرانهای زندگی نیز بدون ترس یا اضطراب با پذیرش خود و واقعیت زندگی سازگاری دارد.
باورهای معنوی که بیماری ها را درمان می کند
وی در ادامه تصریح کرد: متاسفانه یکی از زمینه های عمده بیماری ها، مشکلات روانی و عوارض جسمی و اجتماعی آن احساس پوچی، بیهودگی و تزلزل روحی است که این موضوع از فقدان معنویت در افراد نشات می گیرد، چرا که داشتن ایمان، هدفدار بودن زندگی، پای بندی اخلاقی، تعاون، داشتن حسن ظن و توجه بیشتر به مسائل معنوی زندگی موجب کاهش اضطراب، تزلزل روحی و عوارض ناشی از آن می شود.
این کارشناس دین، همچنین در خصوص تأثیر عبادات در پیشگیری و درمان اختلالات روانی افزود: عباداتی مانند نماز، روزه، زکات و حج که دین اسلام بر پیروان خود واجب کرده است موجب میشود که فرد به سوی رفتار بهتر و برتر و رشد و ارتقای نفس و اجتناب از رفتار زشت و انحرافی و غیر انسانی گرایش پیدا کند. یکی از عباداتی که در این زمینه بیشتر مورد توجه قرار گرفته است، نماز است.
تاثیر نماز بر سلامت فرد
به گفته وی، نماز یک رابطه خاضعانه و خاشعانه بین انسان و پروردگار است. برقراری چنین رابطهای در برابر آفریدگار تمام هستی، نیرویی معنوی به انسان میبخشد که حسن صفای روحی و آرامش قلبی واهمیت روانی را در او برمیانگیزد. انسان وقتی در مقابل قادر متعال میایستد، از همه اشتغالات و مشکلات دنیا روی برمیگرداند و تمام حواس خود را متوجه خدا میکند، در نتیجه حالتی از آرام سازی کامل و آرامش روان در او ایجاد میشود که از نظر درمانی تأثیر بسزایی در کاهش اضطراب و نگرانی او دارد.
حجت الاسلام امینی در پاسخ به این سئوال که چگونه دین به ارتقای سلامت روانی انسان کمک میکند؟ گفت: دین با مکانیسمهای گوناگونی نظیر امید، انگیزه و مثبت نگری در دین، ایجاد شبکه حمایتی عاطفی و اجتماعی، دادن پاسخ روشن و قاطع به مفهوم خلقت، جهان و زندگی، تبیین و تعریف لذت بخش و معقول از رنج، درد و محرومیت و مکانیسمهای بسیار دیگر موجب سلامت جسمی و روانی و در نتیجه ارتقای بهداشت روانی میشود.
به گفته وی، پیامبر اکرم(ص) به هنگام فرارسیدن اوقات نماز فرمودهاند: «ای بلال، ما را با نماز به آرامش وادار» رابطه معنوی بین انسان و خداوند در موقع نماز به او چنان نیرویی میبخشد که موجب تجدید امید، تقویت اراده و آزاد شدن تواناییهای عظیم او میشود به طوری که او را بر تحمل سختیها و انجام کارهای بسیار بزرگ قادر میسازد.
نیاز اساسی انسان امروز به دین
این پژوهشگر دین با تاکید بر اینکه انسان امروز بیش از هر زمان دیگری به دین نیاز دارد گفت: دین اسلام تربیت انسان را براساس نظام باورها و تفکرات اعتقادی تعریف کرده و رمز سلامت روان افراد را ساختار معنوی و فکری آنان می داند. به همین علت دعا و نیایش قادر است مسیر رویارویی انسان در برخورد با مسایل و مشکلات گوناگون را تغییر داده و آن را به سمت و سویی اثربخش و عاری از تنش هدایت کند. بنابراین پایبندی به اصول اخلاقی با مفاهیم رشد ایمانی افراد ارتباط مستقیمی دارد و شناخت منصفانه، آگاهانه، عادلانه و صادقانه از دین نه تنها سلامت روح و روان بلکه سلامت جسمی و اجتماعی نیز تحقق می بخشد.
رشد ناهنجاری های اجتماعی در نتیجه بی توجهی به دین
وی تاکید کرد: متاسفانه علی رغم کوشش های فراوانی که در زمینه تعلیم و تربیت انسان ها به عمل آمده است، هنوز هم انحرافات و مشکلات روحی و روانی به صورت روزافزون در جامعه وجود دارد و به شکل فراینده ای نیز روبه گسترش است و نادیده گرفتن مراحل رشد معنوی، جامعه را در معرض عقاید نابهنجار قرار می دهد.