شفقنا زندگی- تعزیه، نمایشی مذهبی و سنتی- ایرانی است. هرسال تعزیه اجراهایی در محوطه تئاتر شهر داشت که امسال گویا به خاطر کمبودبودجه اجرای تعزیه ها منحل شده. جای خالی تعزیه چه پیامدی در عرصه فرهنگ دارد؟
فقط ۱۰ روز کافی نیست
داوود فتحعلی بیگی
پژوهشگر تعزیه
توجه کردن به تعزیه که از قدیمی ترین نمایش های ایرانی است فقط ۱۰ روز در کل سال چندان فایده یی برای این گونه نمایشی ندارد. تعزیه برای حفظ و اشاعه اش نیاز به مرکز پژوهشی و آموزشی دارد. تعزیه نیاز دارد که یک مکان ویژه اجرا داشته باشد. ما بیش از ۵۰۰ عنوان شبیه خوانی داریم که اگر بخواهیم می توانیم هرشب سال اجرای شبیه خوانی داشته باشیم. خوب همین گستردگی موضوع را نشان می دهد.
باید با یک پشتوانه علمی و پژوهشی با تعزیه برخورد کنیم و اینکه بخواهیم تعزیه را به ۱۰ شب عاشورا تقلیل دهیم این از اهمیت موضوع بیشتر می کاهد اما وقتی بودجه یی برای اجرای تعزیه نیست، ما باید بتوانیم از پس تعهدات مان درباره پرداخت دستمزد به گروه های تعزیه برآییم. مگر یک تعزیه خوان چقدر درآمد دارد که محرم امسال کار کند و سال بعد دستمزدش را بگیرد؟ وقتی بودجه یی نیست، نمی شود تعهد جدیدی به گروه ها داد.
امسال حرف هایی زده شده که اجراهای تعزیه به دهه دوم یا سوم محرم موکول شود که به نظر من بهتر است چرا که در دهه اول در تکایا و جاهای دیگری اجرای تعزیه داریم اما در دهه دوم و سوم هم شبیه خوانان فرصت بیشتری برای اجرای تعزیه دارند و هم مردم علاقه مند به خاطر اینکه در جا های دیگر امکان دیدن تعزیه ندارند، از اجراها استقبال می کنند.
تعزیه روی پای خود می ماند
رضا کوچک زاده
پژوهشگر هنرهای نمایشی
شبیه خوانی نیای فرهنگ ادبی و نمایشی ماست و هر تلاشی برای شناخت تعزیه و شبیه خوانی ما را به شناخت ریشه هایمان نزدیک و هر مانعی که برای شناخت این فرهنگ ایجاد شود ما را از شناخت ریشه هایمان دور می کند. اتفاقی که امروز رخ داده حذف بودجه حداقلی و امکان اجرای شبیه خوانی در محوطه تئاتر شهر است که به زعم من این اجرا تاثیر چندانی روی مخاطب خود نداشته است. تماشای شبیه خوانی در هیاهوی چهارراه ولیعصر تاثیری ندارد که حذف آن هم پیامدهای فرهنگی حادی در پی داشته باشد. تعزیه یک نمایش مقدس و حامل یک پیام مهم سیاسی- اجتماعی است که محیط خاص خود را می طلبد (اگر خواهان حفظ پیام آن باشیم و نه صرفا یک نمایش و احیانا کاسبی) .
شبیه خوانی در طول حیات خود یک هنر تمام و کمال مردمی بوده است و در هیچ دوره یی لنگ بودجه و امکانات و نظارت دولتی نمانده است. چنانچه می بینیم در دورافتاده ترین و محروم ترین شهرها و روستاها این نمایش هنوز با همه ویژگی های سنتی خود اجرا می شود. پس تعزیه خود محل و شبیه خوان خود را پیدا می کند و نیازی به دخالت عناصر قدرت ندارد، که حتی در ذات خود منتقد قدرت نیز هست. تعزیه روی پای خود ایستاده و می ماند.
ساختمانی برای حفظ میراث
رضا خاکی
مدرس تئاتر
تعزیه همواره در طول تاریخ سنتی خود، نمایشی مردمی بوده است. به این معنا که حامی و بانی اجرای تعزیه مردم بوده و هستند. به غیر از دوره مذکور تعزیه مستقل از حکومت و دولت بوده و باید چنین باشد. چند سالی شاهد بودیم که در محوطه خارجی ساختمان تئاتر تعزیه اجرا می شد. اما آنچه در آنجا شاهد بودیم به دلیل جنبه رسمی و اداری بیش از آنکه تعزیه یی مردمی باشد، نمایشی اداری بود. تعزیه های اجرا شده نیز بیش از آنکه در سنت تعزیه خوانی قرار گیرند، تعریفی حرفه یی و اداری را در بر داشتند که نسبتی با سنت تعزیه و ایام سوگواری ماه محرم برقرار نمی کرد. منظورم از آنچه ذکر آن رفت، به این معنا نیست که دولت نباید از تعزیه حمایت کند.
منظورم این است که این حمایت نباید ساز و کار اداری داشته باشد که تعزیه را از جریان سنتی و ذاتی خود خارج کند. همچنان که در کشورهایی مثل هند، چین و ژاپن نمایش های سنتی شان جایگاه رفیعی دارد و محل خاص و مناسبی برای اجرا. برای تعزیه هم دولت می تواند چنین جایگاه و امکاناتی را در نظر بگیرد تا این نمایش سنتی تنها به دهه سوگواری محرم محدود نشود و مردم بتوانند در تمام طول سال شاهد این میراث نمایشی باشند.
منبع: اعتماد
انتهای پیام