َشفقنا زندگی- رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی، در نشستی با عنوان «آموزش و پرورش و تحولات دهه چهارم»، به آسیب شناسی در آموزش و پرورش پرداخت و بزرگترین چالش آن را خلاقیت دانست.
به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، سیزدهمین بزم اندیشه سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، با عنوان «آموزش و پرورش و تحولات دهه چهارم» با سخنرانی سیدرضا صالحی امیری رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی در محل سالن اجتماعات سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی برگزار شد.
صالحی امیری در ابتدای صحبتهای خود با اشاره به اهمیت تحولات اجتماعی جوامع امروز بخصوص در ایران، گفت: معتقدم این کشور به مقصد و مقصودش نخواهد رسید مگر اینکه ریل قطار توسعه در جامعه تغییر کند و نقطه آغازین این ریل آموزش و پرورش است.
او با بیان اینکه از این منظر به آموزش و پرورش نگاه میکنیم و رویکرد ما رویکرد تبلیغی و تاییدی نیست، افزود: آموزش و پرورش باید از آموزش و پرورش مونولوگ به آموزش و پرورش دیالوگ تغییر کند؛ وگرنه تغییری در جامعه ایجاد نخواهد شد.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی، افزود: بر این باورم که جامعه ایران در شرایط پیچیدهای به سر میبرد و همزمان چند تحول را طی میکند که بخشی از آن تحول فرهنگی است.
صالحی امیری با تاکید بر اینکه جامعه از سنت عبور کرده ولی به مدرنیسم نرسیده است و نتیجه آن برای نسل جوان ما چیزی جز سرگشتگی نیست، خاطرنشان کرد: ما درباره سرگشتگی یعنی بحران هویت به شدت نگران هستیم، چون نمیدانیم چگونه میتوان جوان سرگشته را هدایت کرد. هنوز نمیدانیم مقصدمان کجاست.
او درباره راه برون رفت از این سرگشتگی فرهنگی بیان کرد: ما باید در این سیر تحول یک مسیر را انتخاب و روی آن تمرکز کنیم. طی سالهای بعد از انقلاب، ابتدا گفتمان ارزشها را در دوره اول پشت سرگذاشتیم. سپس در دوره دوم به گفتمان توسعه و سازندگی رسیدیم، در دوره سوم گفتمان توسعه سیاسی را مطرح کردیم، دوره چهارم گفتمان عدالت اجتماعی و حالا شعار اعتدال را مطرح میکنیم.
مشاور رئیس جمهوری با طرح این پرسش که چارچوب این نظریهها چیست و عرض و طول و اجزا و اضلاع آنها کدام است، عنوان کرد: اینجا است که دچار ابهام میشویم و اینکه آموزش و پرورش باید ذیل کدام گفتمان شکل بگیرد.
صالحی امیری با اشاره به آموزش و پرورش به عنوان مبدأ تحولات اجتماعی افزود: آموزش و پرورش نیازمند یک چارچوب مشخص است تا بر اساس آن حرکت کند. تغییردولتها نباید در آموزش و پرورش تاثیری داشته باشد. آیا در حال حاضر این طور است؟
او ادامه داد: آموزش و پرورشی که در فرایند حرکت خود پویایی و خلاقیت نشان ندهد، منجمد خواهد شد و انجماد فرهنگی مهمترین چالش آموزش و پرورش است.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی، در بیان معنای انجماد گفت: انجماد یعنی در گذشته ماندن و به آنچه داریم اکتفا کردن و من بزرگترین چالش آموزش و پرورش را خلاقیت می دانم. آیا آموزش و پرورش توانسته است این خلاقیت را ایجاد کند و این طوفان مغزی را در جامعه به راه بیندازد؟
صالحی امیری با تاکید بر اینکه هیچ راهی برای پیشرفت نیست جز اینکه از آموزش و پرورش شروع کنیم، اذعان کرد: سازمان پژوهش باید در آموزش و پرورش نقطه اصلی تحول باشد. آموزش و پرورش پژوهشگر، خلاق و پرسشگر میتواند به نیازهای جامعه امروز پاسخ دهد.
او با اشاره به شبکههای اجتماعی به عنوان رقیب آموزش و پرورش در امر تربیت در جامعه امروز ایران تاکید کرد: در تحولات اجتماعی خانواده رسالت آموزش، جامعه پذیری و تربیت نسل جوان را به آموزش و پرورش واگذار کرد. آموزش و پرورش نتوانست پاسخگوی این نیازها باشد و این رسالت را به گروه همسالان و جامعه سپرد و آنها هم در نهایت آن را به شبکههای اجتماعی واگذار کردند.
مشاور رئیس جمهوری افزود: معتقدم در چنین شرایطی باید بحث جدیدی را آغاز کنیم و آن ایجاد فضای امن برای پژوهشگران آموزش و پرورش برای ایجاد طوفان مغزی است.
صالحی امیری با بیان اینکه تدبیر بعد از تغییر مثل نوشدارو بعد از مرگ سهراب است، گفت: آنچه از آموزش و پرورش انتظار میرود تدبیر قبل از تغییر است. آموزش و پرورش باید مدیریت تحولات اجتماعی را بر عهده داشته باشد. اگر آموزش و پرورش ما تدابیرش قبل از تغییرات بود ما با این وضعیت اعتیاد، طلاق و آسیبهای اجتماعی مختلف مواجه نبودیم.
او با اشاره به اهمیت آموزش و پرورش به عنوان مسئول تربیت افراد جامعه عنوان کرد: باور کنیم نفت و فولاد الگوی توسعه نیست؛ ولی فرهنگ و در صدر آن آموزش و پرورش میتواند الگوی توسعه باشد. چون اگر بتوانیم انسان را تربیت کنیم این انسان به توسعه میرسد.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی خاطرنشان کرد: باید فضا برای خلاقیت باز شود. باید در آموزش و پرورش فضای لازم برای شکوفایی وجود داشته باشد.
صالحی امیری در ادامه این نشست با اشاره به افزایش بسیاری از آسیبهای اجتماعی در دهه اخیر تصریح کرد: مبانی اعتقادی جامعه ما تغییر بنیادی نکرده است. بلکه ما در حوزه مناسک دچار مشکل هستیم. تهدید را نباید متوجه بنیادهای معرفتی کنیم و مناسک باید تغییر کنند.
او ادامه داد: جنبشهای اجتماعی از جمله جنبش زنان، جنبش معلمان، جنبشهای مذهبی، جنبش زیست محیطی، جنبش کارگری و روشنفکری در ایران جدی شده است و مسئله اول نسل جدید آزادیهای اجتماعی خواهد بود که اگر درست هدایت نشوند، تخریبگر خواهند شد.
مشاور رئیس جمهوری با اشاره به اینکه جنبشهای مثبتی هم در ایران شکل گرفتهاند، اظهار کرد: جنبشهای مثبتی هم مانند جنبشهای مذهبی، علمی و زیست محیطی به وجود آمدهاند که جامعه به آنها واکنش نشان میدهد.
صالحی امیری با بیان اینکه در دهه چهارم مساله جامعه ایران، دعوای سیاسی نیست و به تدریج به فضای اجتماعی کوچ میکند که مسائلی مانند ارتباطات اجتماعی و جنبشهای اجتماعی برجسته میشود، بیان کرد: در منابع درسی باید به این مسائل توجه کرد و نباید در این کتابها به سمت سیاست رفت، بلکه باید به سمت حرکت اجتماعی و فرهنگی قدم برداشت.
او در پایان با اشاره به اینکه معلمان از گروههای مرجع جامعه هستند که در این چند دهه تغییر نکردهاند، عنوان کرد: اگر رئیس جمهور یا وزیر بخواهند حرفشان را به فرزندان جامعه انتقال دهند باید از معلمان کمک بگیرند