شفقنا زندگی- امیرمحمود حریرچی، آسیب شناس اجتماعی در خصوص مهم ترین عبرت های کرونا برای آینده اظهار داشت: مردم در آینده بیشتر بر این جنبه از بحران کرونا که چگونه پیش آمد و چگونه آن را گذراندند و برای عدم درگیر شدن مجدد چه باید کرد متمرکز خواهند بود. بشر هنوز هم به خودش مطمئن است ولی با یک ویروس چنین شوکی پیش آمد. در بحث اقتصاد قاعدتا آنچه روشن شد بخصوص در مورد کشور ما نیاز به بیمه تامین اجتماعی فراگیر در کشور است.
دکتر حریرچی در گفت وگو با خبرنگار شفقنا زندگی در خصوص اینکه با توجه به درگیر بودن کشور با بیماری کرونا پرسش هایی در خصوص دوران پساکرونا مطرح است، این بحران چه آموزه هایی برای نخبگان دولتمردان و ملت ها دارد؟ گفت: این مساله امتحان بزرگی برای تمام جهان بود و چه کشورهای مدعی مردم سالاری و چه کشورهایی که واقعا با این شیوه اداره می شوند، محک خوبی بود. در کشورهایی که واقعا با مردم خود بودند و آنهایی که فقط این ادعا را دارند. این بحران جهانی شد و امتحان بزرگی برای تمام دنیا پیش آورد. دیدیم که مسئولین مملکتی در تمام دنیا چگونه رفتار می کنند و چقدر در این قضیه وقت می گذارند و تلاش می کنند. در خصوص خود مردم نیز فرصتی پیش آمد تا به درون خود مراجعه کنیم و بدانیم وجدان ما چقدر به اخلاقیات پایبند است و چقدر به لحاظ فردی رشد یافته ایم. این شرایط بسیار تهدید آمیز بود و به فرصتی برای امتحان پس دادن تبدیل شد. جهان به اشکال مختلف شاهد این وضعیت بود. در راس آن کادر درمانی بودند که دیدیم چگونه ایثار کردند و کشور ما از این زمینه در راس قرار داشت و چقدر جانفشانی کردند و با حداقل امکانات در ساعات کاری طولانی تلاش کردند و در این راه جان دادند. از طرفی احساس مسئولیتی که کرونا به ما یاد داد. باید طی سالیان متمادی در این خصوص کتاب ها نوشته شود و بحث شود. اگر چه مساله کرونا از نظر علمی اهمیت بالایی دارد ولی باید از منظر دیگری نیز به مساله توجه کرد. چرا آمار کشته شدگان در ایتالیا اینچنین بالا بود. میلان منطقه ای بسیار مرفه است چرا در چنین جغرافیایی میزان مرگ و میر بالا بود؟ در مورد آمریکا نیز وضعیت به همین صورت است. چرایی این مساله اهمیت دارد و باید مطالعاتی در حوزه روانشناسی اجتماعی به این مساله بپردازد. باید به نکته ای اشاره کنم. اولین اشتباهی که انجام شد این بود که در آگاهی هایی که به مردم داده شد مساله خود مراقبتی به گونه ای مطرح شد که یعنی من باید مراقب خودم باشم درحالیکه در مورد کوبید ۱۹ مصونیت جوانتر ها بسیار بالاست و اوج مرگ و میر در درگیری جوان ها ۷% است. که این میزان به بیماری های زمینه ای اشاره دارد. این اطلاع رسانی ها باید به گونه ای مطرح می شد که بگوییم تو مراقب باش تا دیگران آلوده نشوند.
به جای دیگر مراقبتی به خود مراقبتی افتادیم
وی افزود: یعنی به جای دیگر مراقبتی به خود مراقبتی افتادیم ولی در نظر داشتن دیگر مراقبتی به نوعی خود مراقبتی است و باعث می شود در این موضوع احتیاط بیشتری به خرج بدهید و همین موجب رشد شما خواهد شد. در این دنیای سرمایه داری تمام دنیا وحشی شده بود ولی امروز به این نکته پی برده اند که هم طبیعت نابود شد و هم به شخصیت خودخواه شده ایم و سودجویی بیش از حد بالا رفته این این بحران تلنگری جدی بود تا بدانیم چقدر به دیگران صدمه زده ایم و چقدر خودخواهی بروز دادیم در حالیکه می توانستیم غیر از این باشیم. این مساله در کشور ما به شدت سیاسی شد البته در آمریکا نیز وضعیت به همین منوال بود، ترامپ هم گفت می خواهند من را بکوبند اما مقامات کشور ما نمی خواهند متوجه واقعیت موضوع شوند. من با اطمینان می گویم که کرونا نهایتا تا دو ماه دیگر نه تنها در کشور ما بلکه در سرتاسر جهان از بین می رود.
عملکرد ضعیف نخبگان جامعه درباره کرونا
دکتر حریرچی در پاسخ به این سوال که چه انتظاری می توان داشت؟ به نظر شما نخبگان چگونه عمل کرده اند؟ اظهار داشت: به مساله خوبی اشاره کردید. به نظر من این بخش در بحران کرونا به شدت ضعیف عمل کرد. جامعه دانشگاهی ما سکوت کرد، انجمن های علمی ما در طول این جریان کلا ساکت شدند، سلبریتی های ما معلوم نیست کجا هستند. در سرتاسر دنیا این قشر کارهای زیادی کرد و پول های زیادی جمع شد. سلبریتی های خارجی نسبت به همتایان داخلی خود داستانی متفاوت دارند، آنها در حالت های عادی هم اینچنین هستند و به کشورهای فقیر و جنگزده دنیا می روند و کمک رسانی می کنند. حتی رسانه ما این خوب عمل نکرد شاید در شبکه های اجتماعی بتوان با کرونا شوخی کرد ولی در رسانه ملی نمی توان مردم را دست انداخت و شوخی کرد. این به معنی شوخی گرفتن درد و مصیبت و کنار نشستن از بحران است. رسانه در سرتاسر دنیا انعکاس دهنده درد و رنج مردم است. ولی رسانه ما اینطور عمل نمی کند. کسی جرات نکرد در این رسانه از عدم قرنطینه کردن قم حرفی بزند. این مساله به نوعی که در سرتاسر مدیا مطرح شود و مسئولین را وادار به پاسخگویی کند انعکاس نداشت. قرنطینه شرایطی دیگر دارد من از قرنطینه حرف نمی زنم ولی از کنترل حرف می زنم به حدی که تردد ها کنترل می شد. وظیفه رسانه و جامعه دانشگاهی همین است. این بخش باید سوال طرح کنند و مسئولین را وادار کنند و بخواهند که به این سوالات جواب بدهند و بنابر آن باید سوالات بر مصادیق مبتنی باشد و مسئولین باید پاسخگو باشند این فاکتوری از جامعه مردم سالار است. مسئولین باید پاسخگوی مشکلات باشند و نه دلیل آن مشکلات. نوع سوالات جامعه دانشگاهی باید به گونه ای باشد که نشود از پاسخگویی شانه خالی کرد. نوشتن نامه سرگشاده حرفی نیست.
نیاز به تامین اجتماعی فراگیر در کشور
می گوییم بیرون نیایید ولی کسی که بیرون نمی رود زندگی خود را چگونه تامین خواهد کرد؟!
مطالبه حقوق شهروندی در آینده توسط آحاد جامعه
این رفتارشناس اجتماعی در خصوص اینکه این بحران در حوزه های مختلف از جمله حوزه های اجتماعی و اقتصادی چه پیامدهایی به دنبال دارد؟ تصریح کرد: وضعیت اقتصادی مشخص است و کل دنیا درگیر است. تازه ترین بحث قیمت دلار است و این مساله تاثیر فراوانی بر اقتصاد دارد. مردم در آینده بیشتر بر این جنبه از بحران که چگونه پیش آمد و چگونه آن را گذراندند و برای عدم درگیر شدن مجدد چه باید کرد متمرکز خواهند بود. بشر هنوز هم به خودش مطمئن است ولی با یک ویروس چنین شوکی پیش آمد. در بحث اقتصاد قاعدتا آنچه روشن شد بخصوص در مورد کشور ما نیاز به بیمه تامین اجتماعی فراگیر در کشور است. در کشورهای دیگر وقتی گفته می شود از خانه های خود بیرون نروید تامینی وجود دارد. می گوییم بیرون نیایید ولی کسی که بیرون نمی رود زندگی خود را چگونه تامین خواهد کرد؟! کسی می گوید بیرون نیایید که به مردم خود بیمه بیکاری بدهد و این بیمه شامل حال همه مردم می شود. در وجه وسیعی مساله حقوق و تکالیف شهروندی است که وعده های آن را شنیدیم و هرگز اجرایی نشد این چیزی است که در آینده و در سطح کشور مطالبه گر آن خواهیم بود و در حدی که عملکرد حکومتگران ما نشان داده آنها را وادار به تسلیم می کنیم. چون می بینیم که زندگی و حیات و شرف و آبرو و همه چیز با چنین بحرانی به هم ریخت این مردم دیگر چیزی برای از دست دادن ندارند.
مجددا واژه شایسته سالاری مطرح می شود
گسل طبقاتی ایجاد شده است و بحران کرونا نشان داد که چنین وضعیتی قابل ادامه دادن نیست
وی افزود: مجددا واژه شایسته سالاری مطرح می شود، چون در چنین شرایطی خویشاوند سالاری کاری از پیش نمی برد باید کسانی که شایسته هستند و توانایی دارند در مسند قرار بگیرند. زمانی واژه شرعی به کار برده می شد من آن زمان بحث داشتم همانطور که من مسئولیت شرعی خود می دانم که کار محول شده را بپذیرم یا نه ولی شرعا اگر حس می کنم کاری را نمی توانم انجام بدهم، باید کنار بکشم تا شما انجام بدهید زیرا هدف خدمت به خلق الله است. اگر معتقد هستیم باید این را در عمل نشان بدهیم که در خدمت خلق هستیم. شایسته سالاری در حوزه های اجتماعی می تواند ما را به انسجام اجتماعی بیشتری برساند. امروز وضعیتی پیش آمده تا ما بدانیم افراد چه دردها و چه مصیبت هایی دارند. برخی نمی توانستند در قرنطینه باشند و بخاطر معیشت خود الزاما باید از خانه بیرون می رفتند. میانگین حقوق یک کارگر تامین اجتماعی دو و نیم میلیون تومان است. اما حداقل های هزینه در این خانواده بسیار بیشتر است. مساله فاصله طبقاتی مطرح نیست بلکه گسل طبقاتی ایجاد شده است و بین بیست درصد بالا و هشتاد درصد باقی جامعه گسلی ایجاد شده است این بحران نشان داد که چنین وضعیتی قابل ادامه دادن نیست. چون ما یاد گرفتیم درد یکدیگر را بیشتر درک کنیم و آنچه از نظر ها پنهان بود به چشم آمد. و می توان دید مردم در شرایط عادی چگونه زندگی می کنند. قاعدتا دست ها پیش مردم رو شد و باید دید آیا روشنفکران و سلبریتی های ما در شرایط دیگری توان دارند خود را نشان بدهند یا نه؟! انشاا.. از این به بعد همبستگی بیشتری خواهیم داشت.