شفقنا زندگی- طلاق به عنوان یک معضل اجتماعی که آسیب های زیادی به همراه دارد امروزه به یکی از دغدغه های مسئولان امر و متولیان حوزه آسیب های اجتماعی تبدیل شده است. ”با استناد به آمارهای رسمی، به طور میانگین در هر یک ساعت ۱۸ تا ۲۰ طلاق رسمی در کشور ثبت می شود.“باید گفت حاصل قرار گرفتن همین چند کلمه و عدد ساده در کنار یکدیگر،یکی از تلخ ترین حقایق جامعه کنونی کشورمان است. همچنان که بررسی ها نشان داده است که وقوع یک طلاق، آسیب های جبران ناپذیری برای خانواده و جامعه به دنبال دارد که در نهایت می تواند به تشدید فساد نیز منجر شود. از همین رو، توجه به راهکارهای پیشگیری از وقوع طلاق به ویژه در بین زوجین جوان، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بطوریکه، دولت و مجلس نیز با طرح ها و لوایحی که در دستور کار دارند، تلاش می کنند تا حد ممکن، آمار طلاق را کاهش دهند. اما، آمارها حکایت دیگری از این موضوع دارد.
به گزارش شفقنا زندگی – یکی از مهمترین موضوعات در هر جامعهایی به حوزه «خانواده» بر میگردد و به دلیل همین دلیل ااز آن به عنوان یکی از «نهاد های اجتماعی» یاد میشود نهادی که کارکردهای آن میتواند بر کارکردهای سایر نهادهای اجتماعی از قبیل دولت، آموزش، اقتصاد و دین تاییر بگذارد و همین طور از آنها تاثیر بپذیرد. هرگاه صحبت از خانواه میشود چند مولفه اساسی از قبیل ازدواج، طلاق، فرزند و … به ذهن متبادر میشود که هر یک در جایگاه خود دارای اهمیت هستند..
در واقع خانواده از ابتدای تاریخ تاکنون به عنون اصلیترین نهاد اجتماعی، زیربنای جوامع و خاستگاه فرهنگها، تمدنها و تاریخ بشر بوده است؛ پرداختن به این بنای مقدس و بنیادین و هدایت آن به جایگاه واقعیاش، همواره سبب اصلاح خانواده بزرگ انسانی و غفلت از آن، موجب دور شدن بشر از حیات حقیقی و سقوط به ورطه نابودی بوده است همچنان که اسلام به عنوان مکتبی انسانساز، بیشترین توجه را به والایی خانواده دارد؛ از این رو، این نهاد مقدس را کانون تربیت میشمرد؛ نیکبختی و بدبختی جامعه انسانی را نیز به صلاح و فساد این بنا وابسته میداند و هدف از تشکیل خانواده را تأمین نیازهای عاطفی و معنوی انسان از جمله دستیابی به آرامش برمیشمارد..
به توجه به اهمیت این نهاد در هر جامعه به خصوص در کشور ما که در یک جامعه دینی و مذهبی زندگی می کنیم اما متاسفانه آمارهای مربوط به تعداد ازدواج به ازای یک طلاق نشان دهنده شرایط نگرانکننده بنیاد خانواده در کشور است؛ به گونهای که بر حسب این آمارها در سال ۱۳۸۷ به ازای هر ۸ ازدواج یک طلاق داشتیم که در سال ۱۳۹۷ این عدد به ۱/۳ ازدواج یک طلاق کاهش یافته است به همین جهت مسئولان نیز همواره دنبال راهکارهایی برای پیشگیری از وقوع این آسیب اجتماعی و یا به حداقل رساندن وقوع آن هستند بطوریکه همین روز گذشته بود که وزارت دادگستری اعلام کرد در پی تصویب طرح پیشنهادی وزارت ورزش و جوانان ۱۲ مرداد ۹۸ مصادف با سالروز ازدواج حضرت امیرالمومنین علی (ع) و حضرت فاطمه الزهرا (س) به عنوان «روز بدون طلاق» اعلام شد و در این روز دفاتر ثبت اسناد هیچگونه طلاقی را ثبت نخواهند کرد.
اما آیا اعمال یک سری ساسیتهای نوشتاری نظیر نام گذاری روزی با عنوان ” روز بدون طلاق” می تواند نقشی در تقویت بنیان خانواده و فرهنگ سازی در امر ازدواج را ایفا کند و بکار گیری این نوع سیاستهای شتابزده می تواند ترموز افزایش روند طلاق در جامعه امروزی را پایین بکشد.
کارشناسان معتقد هستند در کنار تغییر سبک زندگی، افزایش طلاق و کاهش ازدواج علتهای گوناگونی در جامعه دارد که دستکم در مورد پرهیز از ازدواج بیکاری، فقر، بیاطمینانی به آینده و عدم احساس امنیت نقش مهمی بازی میکند. بر این اساس طلاق از جمله آسیب های اجتماعی است که تحت تاثیر عوامل متعدد صورت می گیرد بطوریکه ضعف فرهنگ، مشکلات اقتصادی، عدم آموزش مهارت های زندگی به افراد، سستی عقاید دینی، تغییر سبک رفتاری در کنار نارضایتی های جنسی و … همه و همه به نوعی در بروز و رشد این پدیده دخیل هستند و مقابله با آن نیز مشارکت همگانی می طلبد. همچنان که مقام معظم رهبری نیز یکی از ۵ اولویت اصلی کشور را در جلساتی که با سران قوا داشتهاند، طلاق عنوان کرده اند.
موسوی چلک: شاهد روند نگران کننده افزایش طلاق در کشورمان هستیم
در همین رابطه دکتر موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاری اجتماعی در تحلیل وضعیت ازدواج و طلاق در سال ۹۷ به خبرنگار شفقنا زندگی می گوید: یکی از مولفههایی که در بیثباتی خانواده تاثیر میگذارد، طلاق است مطالعه آن اهمیت زیادی دارد چرا که هم افراد حاصل از طلاق( اعم از زن و مرد و فرزندان) از این پدیده تاثیر میگیرند و هم جامعه تحت تاثیر آن قرار میگیرد. گر چه میزان و نوع تاثیراتی که میگیرند در افراد مختلف متفاوت است اما همه افراد مرتبط تحت تاثیر آن خواهند بود.
وی همچنین طلاق را یکی از پنج موضوع اولویت دار در کشور توصیف کرد و تاکید کرد: تاملی بر روند آمار های طلاق در کشور نشان میدهد که این موضوع در کشور نگرانیهای زیادی را ایجاد کرده است بگونه ایی که در سال ۱۳۹۶ به عنوان یکی از پنج موضوع دارای اولویت در کشور در کنار اعتیاد به مواد مخدر و روانگردانها، بیکاری، مفاسد اخلاقی و حاشیه نشینی( سکونت گاههای غیر رسمی) تعیین شده است و حتی در جلسات مسئولان عالی کشور هم مورد تایید قرار گرفته است و هم در قانون حمایت از خانواده که در سال ۱۳۹۱ تصویب شده است و هم در سیاستهای کلی خانواده که سال ۱۳۹۵ ابلاغ شده است در این زمینه تاکیدات مهمی شده است.
رییس انجمن مددکاری ایران خاطر نشان کرد: واقعیتی که وجود دارد این است که کشور ما در چند سال اخیر با روند رو به رشد آمار طلاق مواجه بوده است بطوریکه بر اساس یکی از شاخص که تعداد ازدواج ها به ازای هر طلاق را نشان میدهد، شاهد روند نگران کننده افزایش طلاق در کشورمان هستیم بطوریکه در سال ۹۰ به ازای هر ۶.۱ ازدواج یک طلاق داشتیم که در سال ۹۷ به ازای هر ۳.۴ ازدواج یک طلاق در کشور اتفاق میافتد. این آمارها نشان میدهد با وجود همه اقدامات انجام شده و همکاری های بین بخشی همچنان باید نگران ۱۷۴ هزار طلاق اتفاق افتاده در کشور باشیم.
مهم ترین عوامل طلاق
وی با بیان اینکه آمارهای طلاق در سال ۹۷ اگرچه به نسبت سال قبل تغییرات محسوسی نداشته است اما روند کاهش ۱۳ درصدی ازدواج در سال ۹۶ نسبت به ۹۵ نگران کننده است، افزود: معمولا مواد مخدر یکی از وجوه غالب درخواستها برای طلاق است اما معمولا شبکهای از علت ها وجود دارد و عنوانی که در دادخواست نوشته میشود پوششی برای نگفتن دلایل واقعی آن است. مواد مخدر، خشونت، دخالت ها، نداشتن مهارت های زندگی، اقتصاد، نارضایتی از زندگی زناشویی، بیماری ها و … میتواند در این بخش تاثیرگذار باشد.
ساختار خانواده به نوعی شده است که ما باید نگران داخل خانه باشیم
موسوی چلک با اشاره به افزایش تعداد طلاقهای توافقی در کشور گفت: در قانون حمایت از خانواده هم طلاق توافقی به نوعی تسهیل شده است و افراد با مراجعه به مشاورین نامه مربوط به طلاق توافقی را دریافت می کنند. اما بحث کلی این است که ساختار خانواده به نوعی شده است که ما باید نگران داخل خانه باشیم. به غیر از طلاق، خشونت های خانگی، فرار، روابط فرا زناشویی و… بخش دیگری از این مشکلات است.
رییس انجمن مددکاری همچنین در خصوص دلایل طلاق نیز گفت: به اعتقاد من بخشی از دلایل طلاق به سیاستگذاری ها و بخشی دیگر از آن نیز به مهارت های زوجین اعم همسرداری، مهارت های زندگی و … مربوط می شود و در برخورد با این آسیب اجتماعی هم خانواده و هم دولت باید در کنار یکدیگر تلاش کنند تا شاهد نتیجه دلخواد بود در غیر این صورت نتیجه بخش نخواهد بود.
وضعیت وخیم اقتصادی بر سبک زندگی ایرانیها سایه اندخته
موسوی با تاکید بر اینکه وضعیت وخیم اقتصادی بر سبک زندگی ایرانیها سایه اندخته و مانع تشکیل خانواده آنان شده است، اظهار کرد: این اوضاع نابسامان، از توزیع امکانات گرفته تا شکافهای درآمدی باعث فشار اقتصادی بر جوانان شده است و عاملی برای بالارفتن آمار طلاق، خودکشی و… میشود. این در حالی است که توقع افراد بدون در نظر گرفتن شرایط، روزبهروز افزایش مییابد و موجب میشود شیوه زندگی سالم و معنوی، در بین جوانان کمرنگ شود.
این جامعه شناس همچنین در خصوص دلایل وقوع پدیده طلاق در جامعه نیز گفت:وقوع طلاق دلایل مختلفی دارد.از جمله اینکه سایه سنت کم شده است و انتخاب همسر برای برخی خانواده ها بر اساس عشق و علاقه صرف و نه بر اساس معیارهای عقلانی و با توجه به شاخص های فرهنگی،رفتاری،خانوادگی و اقتصادی صورت می گیرد، متاسفانه این عشق و علاقه بعد از مدتی کم رنگ شده و عدم هماهنگی شاخصها پر رنگ تر می شود و همین باعث بروز مشکل می شود.از طرف دیگر خانم ها از لحاظ اقتصادی به استقلال رسیده اند و می توانند خود را از لحاظ اقتصادی مدیریت کنند.
وی ادامه داد: اگر در گذشته خانم ها به دلیل مسائل مالی و اقتصادی به زندگی خود ادامه می دادند و وابستگی اقتصادی یکی از دلایلی بود که باعث می شد زندگی مشترک به هر صورتی تداوم پیدا کند،اکنون استقلال مالی خانم ها باعث شده درمورد مسائل اقتصادی بعد از طلاق نگرانی نداشته باشند.
بسیاری از ازدواج های نادرست، مخصوصا از جانب دخترها به دلیل شرایط نامناسب خانه مخصوصا از نظر عاطفی است
قانون حمایت از خانواده در کشور باید شکل درستی به خود بگیرد
وی با تاکید بر اینکه با بیان اینکه با تدوین آییننامه و تصویب قوانین نمیتوان آمار طلاق را کاهش و به اختلافات خانوادگی پایان داد، اظهار کرد: برای کاهش طلاق و یا کاهش آسیب های پس از آن،خانواده ها باید فرصتی ایجاد کنند که زوجین انتخاب درست داشته باشند، متاسفانه بسیاری از ازدواج های نادرست، مخصوصا از جانب دخترها به دلیل شرایط نامناسب خانه مخصوصا از نظر عاطفی است.از طرف دیگر قانون حمایت از خانواده در کشور باید شکل درستی به خود بگیرد که حقوق زن،حقوق کودک و حقوق مرد از بین نرود.
به گزاش شفقنا زندگی، شنیدن خبر ۲۰ طلاق در هر ساعت، از آن دسته خبرهایی است که وقتی می شنوی تلخی آن را زیر زبانت و سنگینی آن را روی قلبت حس می کنی،از همان خبرهایی که می ترسی نکند تو هم دچارش شوی و نتیجه زندگی مشترکی که با عشق شروع کرده ای یا می خواهی شروع کنی تبدیل به یکی از تلخ ترین آمار و ارقام رسمی کشور شود. اما یقینا تلخی این معضل با سیاستهایی نظیر نام گذاری روزی بدون طلاق و یا اعمال دستورالعمل و اجرای سیاستهای ضربتی حل نخواهد شد و به نظر می رسد باید سیاستها و برنامههای کارشناسی شده و بسیار جدی برای حل این پدیده ناخوشایند اجتماعی از مسئولان اجرایی شود .
البته ارزیابی سیاستهای کشور در حوزه خانواه با تاکید بر ازدواج و طلاق، ارزیابی برنامههای ارایه شده در سطوح مختلف پیشگیری از طلاق در کشور، تسهیل دسترسی به آموزشهای قبل از ازدواج با بهره گیری از تمامی ظرفیتهای موجود در قوای مختلف از جمله مدارس، دانشگاهها، رسانهها، سازمانهای غیر دولتی، تسهیل دسترسی به آموزشهای بعد ازدواج با بهره گیری از تمام ظرفیتهای موجود در قوای مختلف، تسهیل دسترسی به مداخله های حین و پس از طلاق با بهره گیری از تمام ظرفیتهای موجود در قوای مختلف، برنامه ریزی برای اشتغال جوانان که میتواند یکی از راههای برون رفت از این شرایط و کاهش رغبت جوانان برای ازدواج باشد.