شفقنا زندگی- بی شک حضور زنان اهل بیت و اصحاب در کنار امام حسین (ع) و در واقعه عاشورا بی جهت نبوده است و بی تردید اگر زنان در این کاروان نبودند چه بسا یقینا حادثه کربلا و اهداف حسین (ع) در همان زمین تفدیده مدفون می شد و دشمنان اسلام و آل امیه به اهداف خود برای پنهان کردن چهره واقعی خود و همچنین مظلومیت امام حسین و آنچه بر او روا داشته اند دست می یافتند. یکی از کارشناسان ادیان حضور خاندان امام حسین در کربلا را زنده نگه داشتن قیام ایشان عنوان می کند.
حجت الاسلام مهدی کاویانی درباره زنان عاشورایی با خبرنگار شفقنا، گفتگویی انجام داده که در ادامه می خوانید:
چرا زنان در کربلا و واقعه عاشورا حضور داشتند؟
نهضت امام حسین (ع) از دو بخش تشکیل شده است. هرچند که نور یکپارچه و حقیقت واحد است اما دو لایه و دو بُعد متفاوت دارد. یک بُعد شهادت و فدا کردن جان در راه امام و بالاتر از آن فدا شدن جان امام برای تتثبیت و آبیاری ریشه درخت اسلام که به دست رسول الله (ص) بنیان نهاده شده بود. بخش دوم اجازه ندادن به اینکه حادثه عاشورا و این واقعه و فداکاری بزرگ امام حسین و یارانش به دست بنی امیه و دشمنان اسلام در کربلا دفن شود و این اتفاق نیفتاد مگر با فداکاری، صبر و پیام رسانی زنان و خاندان امام حسین (ع)؛ همه از امام حسین (ع) می پرسیدند: این مسیری که شما می روید به شهادت و سر از تن جدا شدن ختم می شود چرا زنان را همراه خود می برید، پاسخ اباعبدالله به این افراد این است که پیامبر (ص) در عالم رویا به ایشان فرمودند که خداوند می خواهد آنها را اسیر ببیند. این تعبیری که خداوند می خواهد اهل بیت رسول خدا را اسیر ببیند به معنای جبر نیست یعنی رضای حق و آنچه که مرضی خداوند است این است که برای حفظ اسلام امام حسین (ع) غیر از اینکه جان خودش را فدا می کند باید خانواده اش را نیز فدا کند و این فدا کردن خانواده یعنی اهل بیت رسول خدا و در رأس آنها زینب (س) باید قیام امام حسین را به نتیجه برسانند و اجازه ندهند که قیام امام حسین ابتر بماند و جلوگیری از ناقص ماندن قیام امام حسین (ع) ابلاغ پیام عاشورا و مظلومیت امام حسین است که این ابلاغ پیام دو صورت دارد یکی با رفتار و عملکرد اهل بیت اتفاق می افتد و آن منشی که حضرت زینب و سایر بانوان اهل بیت نشان می دهند و دوم با سخنرانی ها و افشاگری هایی که به دست این بزرگواران انجام می شود باعث می شود حقیقت و آن هدف پلیدی که حکومت داشته بر ملا شود. پس علت حضور خاندان اهل بیت در اصل، زنده نگه داشتن قیام امام حسین بود.
نقش زنان را در واقعه کربلا تبیین بفرمایید.
اگر بخواهیم بطور کلی به این پرسش پاسخ دهیم می توانیم به چند مصداق اشاره کنیم. یکی همسر زهیر بن قین است. زهیر در پیش از حادثه عاشورا زمانی که به سمت کوفه بر می گردد در چند منزل همراه امام حسین (ع) قرار می گیرد و سعی می کند با امام در یک منزل فرود نیاید و اگر امام در منزل اول اطراق می کند خودش در یک منزل قبل یا یک منزل بعد اطراق کند اما در یک جا مجبور می شود که در یک محل ساکن شود. در آن زمان می بیند که قاصدی از سمت اباعبدالله می آید و او را به دیدن فرزند رسول خدا دعوت می کند. او امتناع می کند و اینجاست که همسرش دلهم با زهیر طوری صحبت می کند و او را تهییج می کند که او به دیدار فرزند رسول خدا برود و همین تهییج همسر زهیر است که باعث می شود زهیر یکی از یاران خالص اباعبدالله شود و حتی زمانی که زهیر به خاطر اینکه می داند در کربلا قرار است چه اتفاقی بیفتد سعی می کند که همسرش را طلاق دهد تا او در این مصیبت شریک نباشد اما باز هم شاهدیم که این خانم دوباره در کربلا به همسرش می پیوندد و همراه زنان آل رسول تا شام و بعد برگشت نیز همراه این بزرگواران است.
یکی از زنان دیگری که در حادثه کربلا تاثیرگذار است مادر و همسر وهب است. وهب یک مسیحی بود که به همراه مادر و تازه عروسش در یک منزل با امام حسین (ع) برخورد می کنند و به خاطر رفتار، سلوک و منش اباعبدالله به دست ایشان مسلمان می شوند و روز عاشورا در کربلا همراه امام هستند. مادر وهب او را برای همراهی اباعبدالله تهییج و آماده می کند. تعبیر این است که به پسرش می گوید تنها درصورتی از تو راضی می شوم که جانت را برای امام فدا کنی.
امروز می گویند پشت موفقیت هر مردی یک زن وجود دارد و زن است که با رفتار و منش خودش طوری مرد را جهت می دهد که مرد می تواند تاثیرگذار باشد و ما این را در زنانی که در کربلا و حتی پیش از کربلا حضور داشتند می بینیم این نشان دهنده نقش زنان در واقعه کربلاست که با رفتار و بیانشان باعث شدند که حادثه کربلا موفق از کار دربیاید.
حضور زنان در کربلا و اسارتشان چقدر تکمیل کننده قیام امام حسین (ع) محسوب می شود چرا؟
زنان بعد از واقعه کربلا چندین وظیفه مهم بر عهده داشتند که آنها را به نحو احسن انجام دادند. اولین آن پیام رسانی بود. مبارزه با ظلم و طاغوت تنها وظیفه مردان نیست بلکه زنان نیز باید به اندازه و ظرفیت خودشان در مقابل طاغوت ایستادگی کنند که ما این مسئله را در رفتار و کردار حضرت زهرا (س) در حمایت از امام معصوم یعنی علی (ع) می بینیم و این نقش بعد از واقعه کربلا بر عهده زنان آل الله بود که ما تجلی و اوج این رفتار را در زینب (س) می بینیم. حضرت زینب دوشادوش امام حسین (ع) مدیریت حادثه کربلا و حفظ آن را بر عهده داشت. همانطور که پیشتر گفتم قیام امام حسین (ع) از دو بخش تشکیل شده است. بخش اول آن شهادت و رشادت برای حفظ و بقای اسلام بود که به دست اباعبدالله و یارانش محقق شد و بخش دوم رساندن این زحمت و خدمتی که امام حسین با شهادتشان در کربلا انجام دادند که این بر عهده حضرت زینب قرار گرفت. ایشان با سخنرانی های آتشین و افشاگرانه خود باعث شد که حقیقت عاشورا در کربلا نماند و به تعبیر یکی از شاعران «کربلا در کربلا می ماند اگر زینب نبود» و این، اشاره به پیام رسانی زینب کبری دارد که تجلی و اوج رفتار زنان در طول اسارت و بعد از آن است که سخنرانی هایشان باعث شد که پیام امام حسین به نسل های بعد منتقل شود. چون اگر این اتفاق نمی افتاد با تبلیغات گسترده ای که دستگاه بنی امیه داشت صددرصد با جعل و تاریخ سازی ها سعی می کردند که حتی منکر شهادت اباعبدالله شوند و بگویند که به مرگ طبیعی از دنیا رفتند. اما طبل رسوایی آنها را پیام رسانی زنان آل الله و اصحاب بعد از واقعه شهادت امام حسین کوبیدند. دومین تاثیر زنان بعد از پیام رسانی رسوا کردن چهره ظالمان است. با رفتاری که از خودشان نشان دادند. زنان و بچه ها سلاح جنگی و توان رزم نداشتند اما با بدترین رفتار با آنها برخورد شد. کتک خوردند، حتی آنها را از نظر روحی و روانی مورد آزار قرار دادند و مدتی در پشت دیوار دروازه ساعات نگه داشتند و اینها همه نشان دهنده آن چهره ظالمانه، واقعیت سبعانه و وحشی گری ظالمان بود که عزت نفسی که این زنان نشان دادند این عزت نفس باعث شد، چهره ظالمانه و منافقانه بنی امیه که توسط معاویه به وجود آمده بود افشا شود. همین که مثلا در مجلس شام فرمودند امام حسین را قطعه قطعه کردند و همچون پرنده ای در قفس بال و پر او را شکستند تا به شهادت رسید، اینها باعث می شد که تصویر و حقیقت بد بنی امیه رو شود.
ویژگی های زنان عاشورایی چیست؟
اولین و مهمترین ویژگی زنان عاشورایی ولایت پذیری است. اولین ویژگی زنان عاشورایی تبعیت از ولایت است. رسول خدا (ص) می فرماید: قسم به آن کس که جان محمد در دست اوست، اگر بنده ای در روز قیامت عمل هفتاد پیامبر را بیابد خداوند از او نپذیرد تا خدا را به ولایت من و اهل بیتم دیدار کند. پس یکی از مهمترین ویژگی های پذیرش اعمال نزد خدا ولایت پیامبر و اهل بیت است و ما می دانیم که ولایت تنها در علی (ع) خلاصه نمی شود و شامل همه امامان معصوم نیز می شود. ما تبعیت از ولایت را در عاشورا به نحو احسن و اکمل از سوی زنان می بینیم. یکی از مواردی که در کربلا می بینیم قضیه مادر وهب است. زمانی که سر فرزندش را به طرفش پرتاب می کنند سر را می بوسد و می گوید: سپاس خداوندی که با شهادت تو در رکاب امام حسین من را روسفید کرد. یعنی تعبیر به این است که تو با فدا شدن در راه ولایت من را پیش امام رو سفید کردی و این نشان دهنده تبعیت از ولایت است و اینکه تمام تلاش بر این بوده که حمایت از اباعبدالله و مقام ولایت اتفاق بیفتد. بالاترین و اوج قضیه ولایت پذیری حضرت زینب (س) است که به خوبی بعد از امام حسین بار سنگین ولایت و امامت را که بر دوش امام سجاد (ع) افتاده بود مدیریت کرد و تمام تلاش خود را کرد تا ولایت و امامت بعد از امام حسین که در وجود نازنین امام سجاد بود باقی بماند و امام زنده بماند. در دو جا این را به صورت فیزیکی می بینم. یکی در قضیه خیمه سوخته است. زمانی که آن ملعون می خواهد امام سجاد را به شهادت برساند خودش را روی برادرزاده می اندازد تا جان او را حفظ کند و یک مورد دیگر در مجلس ابن زیاد است که ابن زیاد دستور به کشتن امام سجاد می دهد و زینب (س) خودش را روی حضرت می اندازد و با سخنان آتشین خود از ولایت دفاع می کند.
دومین ویژگی مدیریت بحران است. عصر عاشوراست و تمام مردان به شهادت رسیدند، یک عده گرگ و افرادی که حتی به یک روسری و چادر رحم نمی کنند گرداگرد زنان حرم هستند. در چنین شرایطی مدیریت حضرت زینب (س) باعث می شود که زنان به صورت یک جمع واحد و مشت محکم در مقابل مردان بی حیا مقاومت کنند. جمع کردن زنان و بچه ها در شب یازدهم، مدیریت زینب (س) در کوفه که حتی اجازه نمی دهد هیچکس وارد مکانی که زنان حرم بودند بشود و می گوید فقط کنیزان می توانند بیایند، رفتارش در مجلس ابن زیاد و در مسیر کوفه تا شام و همچنین در مجلس یزید نشان دهنده رفتار و مدیریت بحران زینب کبری است. با هدایت و رفتار خودش جلوی هر اقدامی که می خواهد اتحاد و استحکام زنان عاشورایی را بشکند و آنها را مجبور کند که درخواست نا به جایی از دشمنان داشته باشند می گیرد.
دیگر ویژگی های زنان عاشورایی روحیه بخشی است که ما این را هم در قبل از واقعه و روز عاشورا می بینیم مثل مادر وهب، همسر زهیر بن قین، همسر مسلم بن عوسجه، همسر حبیب بن مظاهر و هم در بعد از واقعه به طور خاص در حضرت زینب می بینیم. آنجایی که امام سجاد طاقتش تاب می آید حضرت زینب امام سجاد را آرام می کند و تسلی می دهد. یکی دیگر از ویژگی های شاخص زنان عاشورایی حفظ ارزش های دینی در کربلا و بعد از واقعه در دوران اسارت است. با وجود اینکه در بدترین شرایط قرار داشتند همه تلاششان بر این بود که عفاف و حجاب خودشان را رعایت کنند. زنان اهل بیت با اینکه اسیر بودند و حتی تمام لباس ها و زیورآلاتشان به غارت رفته بود و در وضعیت نامطلوبی در معرض دید تماشاچی ها بودند اما بر عفاف تاکید می کردند. حضرت ام کلثوم در یکی از صحبت های خود در کوفه می فرماید که شرم نمی کنید که برای تماشای اهل بیت پیامبر جمع شده اید یا حضرت زینب در سخنرانی خود در کاخ یزید گرداندن بانوان را شهر به شهر به یزید اعتراض می کند و می فرماید: چطور زنان، دختران و کنیزان تو پشت پرده هستند اما دختران رسول الله سرهایشان برهنه است، صورت هایشان پیداست و آنها را از شهری به شهری دیگر و در مقابل مردم قرار می دهی آیا این قابل پذیرش است؟ یا صحنه ای دیگر که دلالت بر اهمیت حیا و عفت می کند آنجایی است که فاطمه بنت الحسین بعد از اینکه در عصر عاشورا یک سوار او را تعقیب می کند و گوشواره از گوش او می کشد و بی هوش می شود وقتی بهوش می آید سر خود را در دامن حضرت زینب می بیند با وجو اینکه آب نخورده بودند و تشنه بودند اولین چیزی که از حضرت زینب می خواهد چیزی است که سر و صورت خود را بپوشاند. این نشان دهنده این است که زنان عاشورایی در هر صورت و در هر حالتی حفظ عفاف و حجاب برایشان بسیار مهم بوده است.
در جامعه امروز چگونه می توانیم همانند زنان عاشورایی باشیم؟
برای همانند شدن با زنان عاشورایی و الگو قرار دادن آنها بهترین روش شناختن ویژگی های زنان عاشورایی است. مطالعه زندگی بزرگ زنان و شیرزنانی که در واقعه عاشورا دارای نقش های اساسی بودند نظیر زینب کبری، حضرت سکینه و رقیه و حتی زنان اصحاب، حضرت رباب و ام البنین. مطالعه زندگی این بانوان فقط اختصاص به زنان ندارد بلکه مردان هم باید این زنان بزرگ را به عنوان الگوی خودشان قرار دهند. صبر بر مصائب، مدیریت بحران، پایمردی در راه ولایت و در بدترین شرایط در چنگ دشمنان قرار داشتن اما رعایت عفاف و در بدترین شرایط پاکدامنی خود را حفظ کردن معیارهایی است که چه مرد و چه زن می توانند از زنان عاشورایی الگو بگیرند. یکی از بزرگترین شاخص ها یا فانوسی که در دریای ملتهب و مواج دنیای امروز می تواند زن و مرد را از جهنم، طاغوت و پلیدی ها نجات دهد همین زنان عاشورایی است که در قله آنها زینب کبری (س) قرار دارد.
انتهای پیام