شفقنا زندگی- محوطه دانشگاه موصل در عراق پس از نجات از دوران سیاه داعش، در حال بازسازی است. این دانشگاه برای بیش از دو سال تحت اشغال گروه داعش بود و در شرایط شکنجه و وحشت باز مانده بود. پس از چنین تجربه وحشتناکی، و خرابی که به واسطه جنگ در شهر رخ داد، هنوز این دانشگاه سرپاست.
به گزارش سرویس ترجمه شفقنا از بی بی سی، اشرف ریاض العلاف، استاد ارشد در دپارتمان انگلیسی در موصل میگوید: «کتابخانه مرکزی دانشگاه شبیه تکهای زغال است.»
بازگشت دانشجویان ایزدی
او میگوید، آنچه که روزی یکی از بزرگترین کتابخانه های خاورمیانه بود، در شعله های آتش سوخت و از ساختمان های اصلی آن چیزی جز زمین ویران باقی نمانده است.
دکتر العلاف می گوید: هنوز هم خرده سنگ و آوارهای وجود دارد که باید پاک شوند، اما دانشجویان بازگشته اند و افراد آکادمیک، در حال بازسازی ارتباطاتشان با جامعه بین الملل هستند.
پروژه ای با دانشگاه لنکستر وجود دارد، و این دانشگاه انگلیسی با اشتراک تخصص و فناوری به همکاران آکادمیک عراقی خود کمک می کند.
دانشگاه سنت آندرس این هفته روز اهدای پول برای کتاب را برگزار می کند و با کمک پول های اهدا شده کتاب هایی خریداری و به دانشگاه موصل ارسال می شوند.
پیشتر امسال بیش از ۳هزار کتاب به موصل ارسال شد و با افزایش کمک ها، خرید دوم کتاب ها صورت می گیرد.
نام این پروژه، «موصل بوک بریج» است که با کمک افراد آکادمیک تاسیس شده تا بتوانند به برقراری مجدد کتابخانه دانشگاه موصل که روزی یک میلیون کتاب در خود جای داده بود، کمک کنند.
او می گوید: «مدتی طول می کشد، اما فرهنگ دانشگاه به آرامی در حال جایگزین شدن است.»
او می گوید، خصوصا اینکه دیدن گروه های اقلیت مثل دانشجویان ایزدی و مسیحی که به دانشگاه بازمی گردند، امیدوار کننده است.
دکتر العلاف می گوید: «تنها حضور آنها بسیار مورد استقبال همه است. حتی اگر آنها به جای زندگی در موصل در این دانشگاه زندگی کنند. داشتن گروه های دانشجویی متفاوت، مانند آن است که انگار به روزهای عادی بازگشته ایم.»
حکمفرمایی وحشت
اما این یک پایان سادهی خوشحال کننده نیست. این دانشگاه که دومین دانشگاه بزرگ عراق بود، ۳۰ هزار دانشجو داشت که تحت کنترل ترس و وحشت بود.
دانشگاه های اندکی وجود دارند که چنین سطحی از خشونت را تجربه کرده اند و برنامه آموزشی و اخلاقی این دانشگاه، تحت تاثیر ایدئولوژی داعش دوباره بازنویسی شده است. افراد آکادمیک آن زمان را فضای وحشت توصیف می کردند که کتاب ها سوزانده میشد، و کتاب هایی مثل کتاب های ادبیات، خواندنشان ممنوع شده بود و عوامل داعش به عنوان جاسوس، خاطیان را تنبیه می کردند.
کارکنان دانشگاه که در موصل مانده بودند، مجبور شدند از ترس از دست دادن زندگی شان، سر کارشان بازگردند.
آنها تمایل دارند که آن روزها را فراموش کنند.
وقتی که دانشگاه از دست داعش آزاد شد، به خاطر حملات زمینی و هوایی، بسیار آسیب دیده بود. دکتر العلاف می گوید: «گرچه دانشجویان و کارکنان سر کارهایشان بازگشته اند، اما هنوز هم ترس در میان آنها وجود دارد. احساس امنیت و آرامش در میان آنها بسیار کم شده است و به نظر نمی رسد که این نسل بتواند دوباره آن حس آرامش و امنیت را دوباره تجربه کند و آن ترس ها را فراموش کند.»
احساس ناامنی
میراث روانشناختی جنگ و اشغال داعشی ها هنوز بر سر عراق و این دانشگاه، سایه انداخته است. احساس ناامنی عمیقی ایجاد شده است. دکتر العلاف می گوید که ترسی از بازگشت داعش هنوز وجود دارد. و خوشبینی اندک است.»
گرچه مناقشات و جنگ ها به پایان رسیده، اما همچنان نگرانی هایی نیز وجود دارد مبنی بر اینکه تعهد کافی برای حمایت از این دانشگاه و مجهز کردن آن به وسایل مدرن، وجود ندارد.
دکتر العلاف می گوید: «بله؛ ما می توانیم تعمیر و بازسازی و حتی رنگ جدیدی که بر روی دیوارهای بیرونی دانشگاه خورده را ببینیم، اما هنوز فقدان منابع داریم.»
تجهیزات، قدیمی شده اند و فقدان شدید کتاب و تجهیزات کامپیوتری وجود دارد. او می گوید که نیاز به آموزش در روش های جدید تدریس و رویکرد مدرن تر نسبت به مدیریت وجود دارد.
دانشگاه ها مکان های بین المللیای هستند و دکتر العلاف می گوید که موصل از انزوا رنج میبرد: «ما قابلیت ها را داریم، اما از جهان جدا شده ایم. همه آن چیزی که باید انجام دهیم این است که به آنها برسیم.»
ساختن ارتباطات
دکتر العلاف سعی دارد تا ارتباطاتش را با جوامع علمی بین المللی دوباره بازسازی کند و او با کارکنان دانشگاه لنکستر در انگلیس نیز کار کرده است.
لنکستر به تدریس زبان در دانشگاه موصل کمک کرده است، و از طریق ویدئو کنفرانس، برای دانشجویان و کارکنان مربیگری می کند و به دانشجویان دکتری مشاوره می دهد و دسترسی آزادی را برای دوره های آنلاین قرار داده است.
«النا سمینو» استاد دانشگاه لنکستر می گوید که افراد آکادمیک در دانشگاه موصل «در شرایطی کار می کنند که ما حتی تصورش را نمی توانیم بکنیم. کارکنان و دانشجویان با این حال به طور سازنده ای مشتاقانه فعال هستند و ما هم هرکاری که بتوانیم برای کمک به آنها انجام بدهیم، انجام خواهیم داد.»
به نظر می رسد که نشانه هایی از پیشرفت دانشگاه های عراق وجود دارد. دانشگاه بغداد، در پاییز امسال رتبه بهتری را در بین دانشگاه های برتر جهانی کسب کرده است.
دکتر العلاف می گوید که افراد آکادمیک در عراق باید پل ها را بسازند و از سوی همکارانشان در کشورهای دیگر حمایت شوند.
او گفته است: «ما نیازمند حمایت افراد آکادمیک و ایجاد ارتباط با دانشگاه های سراسر جهان هستیم. دانشگاه موصل از شنیدن صدای شما بسیار خوشحال خواهد شد؛ حتی اگر فقط یک کلمه بگویید: سلام!»