دویچه بانک (بانک آلمانی)، در گزارشی ۱۰ شهر گران برای اجارهنشینی در سال ۲۰۱۸ را معرفی کرد. در این گزارش ۱۰ شهر گران دنیا برای اجارهنشینها در سال میلادی گذشته براساس نسبت میانگین اجارهبهای ماهانه واحدهای مسکونی دو خوابه به متوسط درآمد ماهانه خانوارها بر حسب دلار محاسبه و اعلام شده است؛ در واقع این گزارش نسبت اجارهبهای ماهانه به میانگین درآمد خانوارهای متوسط در این شهرها را محاسبه کرده است.
رتبهبندی در این جدول براساس متوسط اجارهبهای ماهانه واحدهای مسکونی دوخوابه بر حسب دلار انجام شده و در کنار آن با ذکر میانگین درآمد خالص ماهانه خانوارها به دلار، نسبت هزینه اجاره به درآمد محاسبه شده است. این در حالی است که گرانترین شهر در این رتبهبندی به لحاظ متوسط اجاره ماهانه یک آپارتمان دوخوابه در واقع به دلیل آنکه بالاترین نسبت اجاره به متوسط درآمد ماهانه را به خود اختصاص داده است درعین حال پرتنشترین شهر برای اجارهنشینی در سال ۲۰۱۸ در این رتبهبندی بوده است.
تجربههای دستکم ۱۰ کشور موفق دنیا در حوزه مدیریت بازار اجاره نشان میدهد در این کشورها حداقل با اجرای ۶ سیاست اصلی و کلیدی بدون اقدام و مداخله دستوری، برنامههایی تدارک دیده شده است که به واسطه نهادینه شدن برخی ضوابط در بازار اجاره این کشورها، سطح اجارهبها تعدیل شده است؛ به طوریکه میانگین اجارهبهای ماهانه در این کشورها از ۳۰ تا ۵۰ درصد متوسط درآمد خانوارها تجاوز نمیکند و در عمده موارد معادل کمتر از ۳۰ درصد میانگین درآمد ماهانه خانوارها است.
بررسیهای انجام شده از سوی دفتر برنامهریزی و اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی در این زمینه نشان میدهد، سیاستهای موفقی در دستکم ۱۰ کشور دنیا شامل آمریکا، آلمان، اتریش، مالزی، ژاپن، فرانسه، ایرلند، اسپانیا، سوئیس، ترکیه و… به اجرا درآمده است که این سیاستها هماکنون بهعنوان قوانین اجارهداری در این کشورها به نفع مستاجران منجر به تعدیل سطح اجارهبهای واحدهای مسکونی شده است. این در حالی است که به واسطه اعمال سیاستهای مشوق، سرمایهگذاران بازار املاک استیجاری نیز از این سیاستها منتفع میشوند.
در عمده این کشورها عمده قراردادهای اجاره مسکن بهصورت «بلندمدت» و «چند ساله» تنظیم میشود؛ طول دوره قراردادهای اجاره مسکن در کشور اتریش ۳ سال، ژاپن ۳ تا ۵ سال، فرانسه ۳ تا ۶ سال، ایرلند ۴ سال، اسپانیا ۳ سال، سوئیس ۶ سال، ایالات متحده آمریکا ۲ سال و در کشورهایی مانند آلمان، دانمارک، فنلاند، هلند و سوئد با «پایان باز» یعنی بدون محدودیت زمانی است.
«حمایت از ساخت پروژههای استیجاری» از روشهای اصلی واهرمهای مهم تنظیم بازار اجاره مسکن در کشورهای مختلف است؛ در آمریکا و چند کشور دیگر، تسهیلات ساخت واحدهای مسکونی استیجاری با دوره بازپرداخت ۲۰ سال و بیشتر پرداخت میشود؛ عرضه شرکتی خانههای اجارهای که منجر به کاهش تعداد موجران در عین عرضه انبوه واحدهای استیجاری میشود و افزایش ریسک خالی گذاشتن خانهها برای موجران در عین ضمانت حقوقی محکم برای بازگرداندن اجارهبهای بالاتر از حد به مستاجران از جمله مهمترین ابزارها و اهرمهای تنظیمکننده بازار اجاره در این کشورها محسوب میشود.