شفقنا زندگی- دکتر مصطفی معین، رئیس شورای عالی نظام پزشکی در خصوص آینده نظام سلامت در ایران می‌گوید: بی تردید بهره وری بیشتر برنامه‌های اقتصادی و اجتماعی دولت‌ها هم در گرو کنترل هر چه سریع‌تر همه گیری کرونا و ارتقای سلامت جامعه است. وی می افزاید: انتظار می‌رود که سیاست محوریت پزشکان خانواده و شبکه‌های نظام ارجاع به عنوان اساس نظام سلامت در ارائه آموزش‌های بهداشتی و ترویجی، انجام امور پیشگیری و تشخیص و درمان و پیگیری موارد بیماری به عنوان یک راهبرد ملی به تصویب دولت و پشتیبانی مجلس برسد و سرمایه گذاری جدی هم برای آن انجام گردد.
متن گفت وگوی خبرنگار شفقنا زندگی با دکتر معین را می‌خوانید:
-بعد از شیوع کرونا نظام سلامت در کل دنیا نشان داد که در اولویت است و شاید اهمیتی هم تراز با نظام‌های دیگر از جمله اقتصاد، سیاست و اجتماع قرار دارد. با این حال فکر می‌کنید این حوزه سلامت در آینده به چه سمتی خواهد رفت؟ آیا تاکید در پیشگیری مهم‌تر خواهد بود یا درمان؟ آیا نظام سلامت ایران در این راستا حرکت خواهد کرد یا نه؟
امیدواریم نظام سلامت در مقام عمل در اولویت اول نظامات سیاسی و اجتماعی قرار گیرد
امید است که سلامت انسان که در رأس همه حقوق اساسی شهروندی است در مقام عمل در اولویت اول نظامات سیاسی و اجتماعی قرار گیرد. تحقق این مهم، با سرمایه گذاری بیشتر دولت‌ها در آموزش و پژوهش علوم پزشکی و نظام سلامت و تقویت همکاری‌های بین المللی، روابط بین بخشی در هر کشور و تعیین دقیق نقش و سهم هر بخش با محوریت دانشمندان و پژوهشگران پزشکی و علوم زیستی در امور پیشگیری، درمان و مدیریت بحران‌های پساکرونا و نیز به احتمال جدی همه گیری‌های ویروسی جدید در سطح جهانی را ضروری می‌نماید. در این فرآیند، تأمین شرایط برخورداری برابر آحاد جامعه از سلامتی جسمی، روانی و اجتماعی، پیشگیری اولیه از بیماری‌ها با مدیریت صحیح عوامل اجتماعی تعیین کننده سلامت، برنامه ریزی توسعه متوازن و پایدار و حفظ محیط زیست بر عهده دولت‌ها و رعایت اصول بهداشتی و تغذیه مناسب و سبک سالم زندگی که تقویت سیستم ایمنی در برابر تهاجم ویروسی را موجب می‌شود بر عهده افراد جامعه با راهنمائی پزشکان معالج و کادرهای بهداشتی خواهد بود. واکسیناسیون عمومی بر علیه کرونا و ایجاد ایمنی جمعی نیز از دیگر مسئولیت‌های دولت‌ها و راهبرد اصلی در پیشگیری از این عفونت ویروسی خواهد بود. بی تردید بهره وری بیشتر برنامه‌های اقتصادی و اجتماعی دولت‌ها هم در گرو کنترل هر چه سریع‌تر همه گیری کرونا و ارتقای سلامت جامعه است.
-کرونا چه خلأهایی را در نظام سلامت ایران و جهان روشن کرد؟ چه سیاستگذاری هایی بایستی برای جبران این خلاها در آینده در نظر گرفته شود؟
مهم‌ترین خلأ هائی که در پاندمی کرونا خود را نشان داد
احتمال تکرار پاندمی های ویروسی دیگر در آینده
غافلگیری از نفوذ ویروس کرونا به کشورها و از جمله کشور ما، اشتباه در تشخیص بیماری با عفونت آنفلوانزائی، تأخیر در تصمیم گیری‌های سریع و بی ثباتی سیاست‌ها، عادی سازی های اجتماعی بدون منطق و زود هنگام، طرح دوگانه هائی مانند سلامت و اقتصاد که نشان دهنده عدم اولویت دادن به سلامت انسان از سوی دولت‌هاست، عدم شفافیت کافی و پاسخگوئی در تصمیم گیری‌ها، عدم گفتگوی منظم و صادقانه مسئولان با جامعه، عدم هماهنگی دستگاهها و بخش‌های مختلف و بطور کلی ضعف زیرساخت‌های مورد نیاز در مدیریت بحران اعم از بحران‌های زیستی و یا طبیعی از جمله مهم‌ترین خلأ هائی است که در پاندمی کرونا خود را نشان داد. دانشمندان و پژوهشگران علوم پزشکی نسبت به احتمال تکرار پاندمی های ویروسی دیگر در آینده نیز هشدار داده‌اند و ضرورت آمادگی کشورها، جوامع و مراجع بهداشتی بین المللی مربوط را در این زمینه مورد تاکید قرار داده‌اند.
-بحث پزشک خانواده و پزشک آنلاین، در بحران کرونا اهمیت خود را نشان داد. بسیاری از خانواده‌ها از ترس ابتلا به کرونا، درمان بسیاری از بیماری‌های زمینه‌ای خود را رها کردند. آیا می‌توان امیدوار بود که نظام سلامت کشور از این پس به موضوع پزشک خانواده و بحث درمان آنلاین بیماران اهتمام بورزد؟
اساس نظام سلامت به عنوان یک راهبرد ملی به تصویب دولت و پشتیبانی مجلس برسد
اجرایی شدن ضوابط نسخه نویسی، امضا و پرونده الکترونیک
انتظار می‌رود که سیاست محوریت پزشکان خانواده و شبکه‌های نظام ارجاع به عنوان اساس نظام سلامت در ارائه آموزش‌های بهداشتی و ترویجی، انجام امور پیشگیری و تشخیص و درمان و پیگیری موارد بیماری به عنوان یک راهبرد ملی به تصویب دولت و پشتیبانی مجلس برسد و سرمایه گذاری جدی هم برای آن انجام گردد. در این بحران موهبت بهره گیری بسیار بیشتر از فضای مجازی در اطلاع رسانی سریع و کسترده، آموزش‌های عمومی و تخصصی، پزشکی از راه دور، فرصت‌های جدیدی را برای رشد آگاهی‌های علمی، رفاه و سلامت جامعه آشکار ساخت که در آینده نیز ادامه خواهد یافت. ضوابط نسخه نویسی، امضا و پرونده الکترونیک نیز طی ماههای گذشته در سازمان نظام پزشکی با همکاری سازمان‌های بیمه سلامت و تأمین اجتماعی مورد مطالعه قرار گرفته و اجرائی شده است.
-در موضوع کرونا شاهد این بودیم که نظام سلامت به عنوان یک مرجع بین برخی مردم و حتی برخی نهادها شاید چندان از اثرگذاری لازم برخوردار نبود. صرف توصیه به استفاده از ماسک و فاصله گذاری اجتماعی نتوانست بیماری را کنترل کند بلکه پس از اعمال محدودیت‌هایی در حوزه تردد آمار ابتلا کاهش پیدا کرد. آیا حوزه سلامت برای مرجع بودن به ابزارهای قوی‌تری نیاز دارد؟
همه گیری کرونا بحران همه جانبه روانی- اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی-امنیتی است
در ضرورت محوریت داشتن علمی و اجرائی وزارت بهداشت با پشتوانه‌ای که از دانشگاهها و مراکز پژوهشی و انجمن‌های علمی دارد و حفظ استقلال نظر کارشناسی و اقتدار آن در مدیریت بیماری‌ها اتفاق نظر وجود دارد. همه گیری کرونا نه فقط یک بحران بهداشتی و درمانی، بلکه بحران همه جانبه روانی- اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی-امنیتی است و بنابراین مدیریت آن نیز وابسته به اقدام هماهنگ همه ارکان حاکمیت در یک ستاد ملی و جلب مشارکت عموم افراد جامعه از نظر رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی و کسب مهارت‌های خود مراقبتی است. طبیعی است که مشارکت و همکاری فراگیر مردم نیز مستلزم جلب اعتماد آنها به تصمیمات مسئولان و برخورداری از آگاهی و سواد سلامت است که نیاز به گفتگوی منظم و قابل فهم نخبگان علمی و مدیران اجرائی نظام سلامت با مردم، ارائه آموزش‌های عمومی توسط صدا و سیمای ملی، شبکه‌های اجتماعی و نهادهای مدنی است.