رپرتاژ آگهی – تورم ترکیه از زمان روی کار آمدن رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه در دو دهه پیش به بالاترین سطح خود رسید و فشار برای کاهش هزینههای استقراض را به چالش کشید که لیر را تحتتأثیر قرارداد و به پایه طبقه کارگر وی در آستانه انتخابات سال آینده ضربه زد. به دلیل شرایط خاص ناشی از ویروس کرونا، بخش اقتصادی ترکیه که عمدتاً متکی به صنعت توریست است، تحتفشار زیادی قرار گرفت که منجر به کاهش چشمگیر ارزش پول ملی و افزایش قابلتوجه تورم شد. تورم قیمت مصرفکننده در ماه گذشته به ۴۸.۷ درصد سالانه افزایش یافت که بالاترین رقم از آوریل ۲۰۰۲ است و بانک مرکزی ترکیه را در موقعیت دشواری قرارداد که در آن افزایش نرخها باعث عصبانیت اردوغان میشود اما کاهش آن تنها به افزایش بیرویه قیمتها میافزاید.
علت پیدایش تورم در اقتصاد ترکیه چیست؟
بر اساس اطلاعات منتشر شده از سوی بانک مرکزی ترکیه، نرخ تورم در سپتامبر ۲۰۲۱ به ۱۹.۸۵ درصد رسید که در واقع نرخ بالایی است و دولت قصد دارد تا پایان سال ۲۰۲۱ آن را به ۱۶ درصد کاهش دهد، اما اگر وضعیت اقتصادی را تحلیل کنیم. متوجه خواهیم شد که تورم در ترکیه از طریق پیشنهادات و تقاضاها نیز ایجاد میشود، به این معنی که نرخ بهره هنوز در سطح بالایی است، حتی پس از اینکه در سپتامبر گذشته به ۱۸ درصد کاهش یافت. نرخ بهره بالا منجر به افزایش هزینههای تولید و خدمات میشود، بهخصوص اگر اقتصاد در وهله اول به اعتبار بانکی وابسته باشد. در این مقاله به بررسی ابعاد اقتصادی نوسان ارزش لیر میپردازیم و تأثیر تورم را بر زندگی مردم ترکیه و قیمت خانه در ترکیه مرور میکنیم.
تأثیر تورم بر زندگی مردم ترکیه
بسیاری از مردم ترکیه با افزایش قیمت مواد غذایی و سایر کالاها با مشکلات فزایندهای روبرو هستند. افزایش سرسامآور قیمتها باعث بدبختی فقرا و فقیر شدن طبقه متوسط میشود. کسب و کارها ترجیح میدهند کالاها را احتکار کنند تا اینکه آنها را بفروشند، زیرا فکر نمیکنند قادر به جایگزینی آنها باشند. افزایش سریع قیمتها و کاهش لیر، بودجه خانوارها و شرکتها را تغییر داده است. ماه گذشته تصاویری از مردم در صف ایستادن برای نان یارانهای در استانبول منتشر شد. مقامات محلی گفتهاند که هزینه زندگی در استانبول در یک سال ۵۰ درصد افزایشیافته است. انتظار میرود که هزینههای زندگی، بهویژه پس از افزایش حدود ۵۰ و ۲۵ درصدی اخیر قیمت قبوض برق و گاز بیشتر افزایش یابد.
بدیهی است که پس از این تورم، توانایی خرید ملک برای خانوادههای ترک به طور قابلتوجهی کاهشیافته است، بهویژه پس از اینکه دولت ترکیه ارزش نرخ سود وامهای ملکی را به ۲ درصد در ماه رساند و در نتیجه تقاضای محلی برای خرید املاک کاهش خواهد یافت و این کاهش تضمین میکند که قیمت املاک در ترکیه حداقل تا شش ماه آینده افزایشی نخواهد داشت.
رویکرد رئیسجمهور اردوغان در قبال نرخ بهره چیست و اقتصاددانان چه میگویند؟
با پایین نگهداشتن نرخهای بهره، آقای اردوغان استدلال میکند که مصرفکنندگان مشتاقتر برای ادامه خرید خواهند بود و کسب و کارها تمایل بیشتری به وام گرفتن، سرمایهگذاری پول در اقتصاد و استخدام کارگران خواهند داشت. او میگوید که اگر لیر در برابر دلار ارزش خود را از دست بدهد، صادرات ترکیه به سادگی ارزانتر میشود و مصرفکنندگان خارجی تمایل بیشتری به خرید دارند. این تا حدی درست است اما بهای سنگینی دارد. ترکیه کاملاً به واردات مانند قطعات خودرو، دارو، همچنین سوخت، کود و سایر مواد خام وابسته است. وقتی ارزش لیر کاهش مییابد، خرید آن محصولات هزینه بیشتری دارد.
ترکیه با بدترین بحران قیمت ملک در تاریخ مواجه است؟
نرخ بالای تورم در ترکیه تأثیر قابلتوجهی بر بازار مسکن این کشور داشته است. میانگین افزایش قیمت مسکن در این کشور سطح جدیدی را تجربه کرد. قیمت مسکن در سراسر کشور ترکیه در سه ماه اول ۲۰۲۱، ۴.۳ درصد افزایش یافت، اما با تعدیل تورم، در واقع بدون تغییر باقی ماند. در شهرهای بزرگ ترکیه:
- در استانبول، بزرگترین شهر و گرانترین بازار مسکن ترکیه، میانگین قیمت مسکن در طول سال تا سه ماه اول ۲۰۲۱، ۲۰.۸ درصد افزایش یافت و به ۶۳۱۲ TRY (782 دلار آمریکا) در هر مترمربع رسید. با تعدیل تورم، قیمت مسکن نسبت به سال قبل ۴.۵ درصد افزایش یافت.
- در آنکارا، پایتخت این کشور، قیمت مسکن در سه ماه اول ۲۰۲۱ به میزان ۲۸.۳ درصد سالانه (۱۱ درصد تعدیل شده بر اساس تورم) افزایش یافت و به طور متوسط به ۲۹۷۲ TRY (368 دلار آمریکا) در هر مترمربع رسید.
- در ازمیر، سومین شهر بزرگ کشور، قیمت مسکن در سه ماه اول ۲۰۲۱ تقریباً ۴۰ درصد افزایش یافت (۲۱ درصد با تورم تعدیل شده) به ۴۹۱۱ TRY (608 دلار آمریکا) در هر مترمربع رسید.
بازار مسکن ترکیه عمدتاً با تقاضای محلی تقویت شد. سرمایهگذاری خارجی در سال گذشته به دلیل اقدامات محدودکننده مرتبط با ویروس کرونا کاهش یافت.
تأثیر سقوط لیر در قیمت ملک در ترکیه برای خریداران خارجی
سقوط لیر ترکیه خبر بدی برای کسانی است که به لیر ترکیه درآمد دارند یا پسانداز خود را دارند. بااینحال، اگر دارایی شما به لیر ترکیه نباشد، وضعیت به نفع شما خواهد بود. باتوجهبه کاهش لیر ترکیه در دورههای آتی، انتظار داریم خرید ملک در ترکیه با استقبال بیشتری روبرو شود. سرمایهگذاران هوشمند (از جمله مؤسسات) برای بهرهمندی از نرخ پایین مبادله ارز برای اخذ اقامت ترکیه با خرید ملک وارد بازار املاک ترکیه خواهند شد.
سخن پایانی
درحالیکه افزایش قیمتهای مصرفکننده بر کشورهای سراسر جهان تأثیر میگذارد، اقتصاددانان میگویند تورم چشمگیر ترکیه به دلیل سوءمدیریت اقتصادی، نگرانیها در مورد ذخایر مالی این کشور و تلاش رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور برای کاهش نرخ بهره، تشدید شده است. دیدگاهی که برخلاف نظریه اصلی اقتصادی است. هزینههای وام پایینتر معمولاً فشار قیمت را افزایش میدهد. خداحافظی اقتصاد ترکیه با سال ۲۰۲۱ باعث شد بسیاری از مقامات مالی مانند بانک جهانی و فیچ در پیشبینیهای خود را برای وضعیت اقتصاد ترکیه در سال ۲۰۲۲ تجدیدنظر کنند. این برآوردهای اقتصادی بر بازار خرید ملک در ترکیه تأثیر خواهد داشت.