شفقنا زندگی- عضو هیات مدیره انجمن ارزیابی محیط زیست ایران، با بیان اینکه کاش نهال در هفته درختکاری هیچ کمکی به محیط زیست کشور نکرده است گفت: اختصاص هفته ای به عنوان درختکاری و حفاظت از منابع طبیعی نشان از اهمیت و نقش آن در زندگی انسان دارد که زندگی بدون محیط زیست برای انسان متصور نیست. اما این مناسبت ها در هیچ سالی نتوانسته درصدی از معضلات محیط زیست را کم کند تنها هزینه ها را افزایش داده است چرا که نهال هایی که در این ایام کاشت می شود به دلیل مدیریت نادرست و بی توجهی مسوولان بعد از دوماه عمر خود را از دست می دهند.
دکتر مجید مخدوم در گفت و گو با خبرنگار شفقنا زندگی، نوع نگاه و سیاست گذاری در حوزه محیط زیست را مورد انتقاد قرار داد و گفت: در کشور ما از لحاظ تئوری اهمیت بسیار بالای به محیط زیست داده می شود اما به دلیل اینکه سیاستگذاری، برنامه ریزی و مدیریت مناسبی در این حوزه وجود ندارد نتوانستیم در حفظ و نگهداری آن موفق عمل کنیم در نتیجه ظلم بسیاری سنگینی به این عرصه وارد شده است.
عمر نهال های کاشته شده در هفته درختکاری دو ماه است
دکتر مخدوم یادآور شد: یکی از بی سیاستی های حوزه منابع طبیعی را می شود در همان هفته درختکاری مشاهده کرد در واقع هر ساله هزینه های بسیار زیادی صرف کاشت نهال در هفته درختکاری صورت می گیرد اما هیچ نگهداری و محافظی از نهال های کاشته شده صورت نمی گیرد و ما هر ساله نهال های خودمان را در جای همان نهال سال قبل می کاریم و نهال های کاشته شده به دلیل بی آبی، عدم کودپاشی، زمین نامناسب، زمان نامناسب کاشت و برخی دلایل دیگر که به ضعف مدیریت و عدم برنامه های منسجم مربوط است کمتر از دو ماه بعد از کاشت از بین می روند.
اصول و راهکاری های صحیح کاشت نهال
پدر دانش ارزیابی محیط زیست ایران، به راهکارهای حفظ نهال اشاره کرد و افزود: نهال های کاشته شده همانند نوزادی می مانند که نیازمند مراقبت و نگهداری هستند نباید این نهال ها بعد از کاشت رها شوند، بنابراین کاشت نهال مراحل و اصولی خاص خودش را دارد اول اینکه برای کاشت آن ابتدا باید مکان کاشت، نوع خاک، میزان بارندگی، نوع درختی که کاشته می شود مورد بررسی قرار بگیرد دوم اینکه مشخص کنیم با توجه با نوع مکان چه نوع گونه باید کاشته شود تا دوام و زیبایی داشته باشد.
نهال های کاشته شده نیازمند برنامه پایشی منظم است
وی ادامه داد: برای درختکاری ابتدا باید طرح مشخص و مدون داشته باشیم تا بر اساس آن زمان بندی، میزان هزینه ها و راهکارها بررسی شود و در نهایت یک برنامه پایش وجود داشته باشد تا وضعیت نهال های کاشته شده را بررسی کند و اگر این پایش وجود داشته باشد هر سال نهال های جدیدی جای نهال های سال گذشته کاشته نمی شوند.
مهم ترین چالش های منابع طبیعی در کشور
این استاد دانشگاه تهران، با تاکید براینکه طی ۴۰ سال گذشته بیش از بیش از ۱۶ هزار هکتار از منابع طبیعی تهران از بین رفته است گفت: متاسفانه امروزه عواملی نظیرعدم وجود مدیریت یکپارچه و هماهنگ درعرصه منابع طبیعی، سوء استفاده های تجاری از منابع طبیعی و جنگلی، پایین بودن فرهنگ عمومی منابع طبیعی، رشد روز افزون جمعیت، ورود تکنولوژی های جدید در زندگی انسان، مسائل و مشکلات حقوقی و قانونی موجود، عدم آموزش های عمومی، پائین بودن سطح فناوری در بخش منابع طبیعی، مشارکت های مردمی و عدم نظارت های کافی از سوی مسوولان باعث شده است منابع طبیعی کشور مورد تهدید قرار بگیرد. بطوریکه طی ۴۰ سال اخیر برج ها، انواع ساختمان ها و جاده ها جایگزین ۱۶ هزار هکتار از منابع طبیعی پایتخت شده است.
رشد فضای سبز تهران متناسب با رشد جمعیت نیست
دکتر مخدوم در ادامه سرانه فضای سبز در شهرهای کشور بخصوص تهران را ناچیز توصیف کرد و تصریح کرد: اگر چه من معتقد به اعلام میزان سرانه فضای سبز در تهران و برخی شهرهای بزرگ نیستم چرا که سرانه فضای سبز در شهرهای که جمعیت ثابتی دارند قابل بررسی است در شهر تهران به دلیل مهاجرت های زیاد و جمعیت ناثابت نمی توان آماری ارائه داد و باید این فضا بر اساس میزان مساحت تهران اعلام شود، اما همه ساله اقداماتی از سوی سازمان حمایت از فضای سبز در زمینه توسعه این فضاها صورت می گیرد و پیشرفت این نوع اقدامات معادل با رشد جمعیت شهر تهران نیست، بطوریکه مسئولان در حفظ فضای سبز و درختان کشور تمهیدات لازم را انجام نداده و بسیاری از فضاهای سبز به دلیل بی توجهی در معرض نابودی قرار دارد.
کمرنگ شدن معنویات یکی از مهم ترین دلایل تخریب محیط زیست در ایران
این بنیانگذار دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران، یکی دیگر از مهم ترین عوامل بی توجهی به حفظ محیط زیست را ناشی از کمرنگ شدن معنویات درونی افراد دانست و گفت: مردم جامعه بطور سنتی با آموزه های دینی در خصوص اهمیت محیط زیست واقف هستند اما یکی از مهمترین عوامل موثر در ایجاد تنش ها و مشکلات فراونی که بشر امروز با آن درگیر است، دور شدن از معنویات و کمرنگ شدن تاثیر دین بر زندگی انسانها است همچنان که معاون استانداری تهران در سال گذشته اعلام نمود ۸۵ درصد جوانان در اعتقادات دینی خود سست شده اند. بطوریکه اندیشمندان تلاش دارند تا با کمک آموزه های دینی تغییری در فرهنگ مصرف و نوع مواجهه انسان با محیط زیست پیرامونش ایجاد کنند.
اهمیت حفظ محیط زیست
مخدوم اختصاص هفته ای به عنوان هفته طبیعت را فرصتی برای درک اهمیت محیط طبیعی در زندگی انسان برشمرد و افزود: زندگی انسان چنان وابسته به محیط زیست است که حذف آن به هیچ وجه قابل تصور نیست چراکه در مرحله نخست به حذف انسان و حیات بشری منجر می شود. در واقع باید توجه داشت که محیط زیست می تواند بدون انسانها زنده بماند، اما انسانها بدون محیط زیست نمی توانند زنده باشند. بنابراین اختصاص روزی به عنوان طبیعت بیانگر اهمیت آن درحیات بشری است.
وضعیت طبیعت و محیط زیست ایران در مبارزه با آلودگی هوا در حد صفر است
وی همچنین با بیان اینکه وضعیت طبیعت و محیط زیست ایران در مبارزه با آلودگی هوا در حد صفر است خاطر نشان کرد: هم اکنون شهری مثل تهران ۱۸میلیون نفر جمعیت دارد که این میزان با توجه به مساحت فضای سبز بسیار پایین است با این تواصیف وضعیت طبیعت و محیط زیست کشوردر مبارزه با آلودگی هوا در حد صفر است این در حالی است که کشورهای پیشرفته بسترسازی اولیه خوبی نظیر احداث جاده ها، توسعه فضای سبز، بزرگراهها و توسعه وسایل حمل و نقل عمومی درمبارزه با آلودگی هوا فعالیت های خوبی را انجام داده اند.
فضای سبز پایتخت در برابر آلودگی هوا مقاوم نیست
این استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینکه در جنوب و جنوب غربی، شمال غرب تهران، به دلیل ازدیاد کارخانجات باد غالبی که از این مناطق می وزد توام با آلودگی و گرد و غبار است،اظهار داشت:وجود فضای سبز کافی در این مناطق موجب ورود اکسیژن بیشتر به شهر می شود این در حالی است که این فضای مورد نظر درشهر تهران توسعه نیافته است که نیاز به توجه بیشتر را می طلبد.
ایران از نظر آلودگی محیط زیست، در رده هفتم رتبه بندی جهانی قرار گرفت
رییس سابق انجمن ارزیابی محیط زیست با اعلام اینکه ایران در رده هفتم رتبه بندی جهانی محیط زیست از نظر آلودگی قرار دارد، افزود: با مقایسه وضعیت آلودگی ایران باکشورهای منطقه می توان به این نتیجه رسید که ایران آلوده ترین کشور در منطقه است در واقع حتی در زمینه این مشکل از خط قرمز هم گذشته و به وضعیت سیاهی رسیده ایم بطوریکه شهرهای سرسبر و چنگلی کشور مانند گیلان نیز از آلودگی شدید هوا رنج می برد.
بی سوادی جامعه از دیگر دلایل تخریب زیست در ایران
وی، با اشاره به اینکه طبق آمارهای رسمی اعلام شده در حال حاضر در کشور نزدیک به ۴۰ میلیون کم سواد و ۱۰ میلیون نفر بی سواد مطلق وجود دارد، اظهار داشت:در جامعه ای که هنوز بی سوادی در آن ریشه کن نشده است وجود چنین مشکلی طبیعی خواهد بود به دلیل اینکه نیروهای اجتماعی و مردمی برای مبارزه در جهت بهتر شدن وضعیت کشور از جمله محیط زیست در آن وجود ندارد.
سازمان های مردم نهاد باید دولت را مجبور به حفظ محیط زیست کنند
این استاد محیط زیست خاطرنشان کرد: در کشوری مانند بنگلادش که درصد بی سوادی آن بسیار بیشتر از کشور ماست، از نظر برخورداری از NGO یا سازمان های مردم نهاد در جهان رتبه سوم را داراست و این نشان می دهدکه مردم بنگلادش باور کرده اند که مشکل زیست محیطی دارند و در جهت رفع آن جلوی دولت ایستادند و دولت را مجبور کردند که درست عمل کند.
راهکار خروج از بحران محیط زیست
مخدوم در پایان به راهکارهای مناسب خروج از بحران وضعیت ریست محیطی در کشور اشاره کرد و گفت: از جمله راهکار مناسب برای خروج از این وضعیت بد زیست محیطی در عرصه جهانی زیر سوال بردن بیشتر دولت از سوی مردم است بطوریکه ۲۰ در صد از اقدامات لازم زیست محیطی از سوی دولت و ۳۰ درصد آن از جانب دانشگاه ها صورت می گیرد اما ۵۰ درصد از کارها در اختیار مردم است و مردم می توانند خودشان قوانین زیست محیطی را رعایت و در عین حال مسئولان را موظف به اجرای قانون کنند.