شفقنا زندگی- «نرم نرمک می رسد اینک بهار، خوش به حال روزگار». از نیمه های اسفند عبور کردیم و به پایان روزهای سرد زمستان نزدیک می شویم. دو قدم مانده به آغاز جشن نوروز و فصل بهار. جنب و جوش و تکاپوهای مردمی و سازمانی از چند روز گذشته آغاز شده و تا آخرین روز اسفند ادامه دارد؛ از خرید و خانه تکانی گرفته تا برگزاری جشن ها و همایش ها.
به گزارش خبرنگار شفقنا زندگی، چهار سال است که همایش ملی «نوروز، میراث صلح» با همکاری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و همچنین پژوهشکده مردم شناسی در تهران و برخی از استان ها برگزار می شود. امسال نیز در آستانه فصل بهار این همایش در موزه ملی ملک و پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در چند بخش برگزار شد که مراسم افتتاحیه بخش علمی این همایش روز گذشته به انجام رسید.
علیرضا حسن زاده رییس پژوهشکده مردم شناسی و مسئول کمیته علمی همایش ملی «نوروز، میراث صلح» ضمن بیان خیرمقدم نسبت به حاضران در همایش و همچنین مسئولان برگزاری، عنوان کرد: ضرورت ها و نیازهایی که در رابطه با نوروز مطرح بود توجه ما را نسبت به رابطه ی نوروز و صلح برانگیخت، بنابراین تصمیم براین شد که نام این همایش « نوروز، میراث صلح» باشد. بر اساس مفهومِ این عنوان مقالاتی دریافت و سه کتاب نیز منتشر شد.
قد و بالای فرهنگ ایران را در نوروز ببینیم
محمد بهشتی رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری به عنوان اولین سخنران در این همایش گفت: من اعتقاد دارم که وقتی از میراث فرهنگی صحبت می کنیم، منظور میراث ملموس و غیر ملموس است در حقیقت داریم راجع به آثار حرف می زنیم. اگر مظهریت نسبت به فرهنگ در آثار تاریخی مدنظر قرار نگیرد در بسیاری از موارد هویت خود را از دست می دهد. اگر صفت مظهریت نباشد اهمیت آثار نادیده گرفته می شود. بعض ازآثار مظهریت بیشتری دارند و به کمال بیشتری رسیده اند و در واقع آینه تمام قدی پیش روی فرهنگ هستند.
او در تعریف فرهنگ خاطرنشان کرد: فرهنگ پاسخ سوال چیستی و مشاهده مردم است، فرهنگ دانایی مردم یک سرزمین است. ممکن است جامعه ای متذکر این دانایی باشد، ممکن است متذکر نباشد. وظیفه این آثار این است که یادآوری کنند فرهنگ چیست و ما چه کسی هستیم. بعضی از آثار هستند که در قید حیات اند مثل زبان فارسی، آیین نوروز و … اما سفالی که در شهر سوخته پیدا شده در قید حیات نیست و باز کردن زبانش کار پیچیده ای است.
بهشتی گفت: ما باید قد و بالای فرهنگ خود را در نوروز ببینیم. نوروز مثل یک برهان قاطع می تواند بگوید که ما ایران را داریم؛ هر جایی که نوروز را جشن می گیرند آنجا ایران است. نوروز تیری است که از کمان آرش پرتاب شد. وقتی بحث نوروز مطرح می شود همه می خواهند که با یکدیگر دوست شوند در حالی که پیش از آن اظهار دشمنی می کردند. نوروز گاردها را باز می کند و همه را با هم مهربان می کند، اگر از پنجره نوروز نگاه کنیم می بینیم که چقدر یکدیگر را دوست داریم.
رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری اظهار داشت: خیلی وقت ها این تصور وجود دارد که پای فرهنگ روی زمین نیست و در عالم دیگری سیر می کند اما نوروز شهادت می دهد که پای فرهنگ روی زمین است. ما جامعه ای داریم که فرهنگش فقط شاعری به معنای کنار جوی نشستن نیست، این تصوری است که مستشرقین برای ما درست کردند. کسانی که از گسست فرهنگی صحبت می کنند متوجه نیستند که چه می گویند اگر نوروز در قید حیات است پس ما به گسست و انقلاب فرهنگی دچار نشدیم شاید از نظر فرهنگی حالمان خوب نباشد اما به خاطر یک سرما خوردگی کسی را دفن نمی کنند. ممکن است که ما از فرهنگ بهره مند نباشیم اما از آن برخورداریم.
او در پایان صحبت های خود تاکید کرد: فرهنگ ایرانی همچنان در قید حیات است. به پدیده هایی مثل نوروز، شاهنامه، اصفهان دوره صفوی و … چه توجه کنیم چه توجه نکنیم وجود دارند و روی زندگی ما تاثیر می گذارند، اگر بخواهیم به سعادتمندی برسیم بهتر است که به اینها توجه کنیم.
سمیع الله حسینی مکارم معاون توسعه مدیریت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و رییس شورای سیاست گذاری جشن نوروز که در زمینه اقتصاد تحصیل کرده است به عنوان سخنران بعدی بیان کرد: اولین مفهومی که در اقتصاد بیان می شود بحث تعریف و کارکرد اقتصاد است. تولید و مصرف دو مفهمومی هستند که در اقتصاد قابل توجه اند. اقتصاد از منابع موجود و محدود حداکثر تولید و رفاه را ایجاد می کند. این منابع شامل نیروی انسانی، طبیعی و مدیریتی است. اگر نوروز و سایر میراث معنوی ما به عنوان یک منبع در نظر گرفته شوند دارای ظرفیت اسمی بسیار بالایی هستند که کارکردهای متفاوتی از جمله اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و امنیتی دارند.
نوروز می تواند هزینه های امنیتی را کاهش دهد
وی افزود: نوروز به عنوان یک میراث معنوی از ظرفیت بسیار بالایی برخوردار است که ما به معنای واقعی کلمه از آن بهره مند نمی شویم. وظیفه سازمان میراث فرهنگی در بخش منابع طبیعی این است که میراث فرهنگی کشور را شناسایی، تبیین، ترویج ، تفهیم و معرفی کند. شناخت و تبیین این میراث از طریق همایش ملی نوروز تحقق پیدا می کند. هرچه ابعاد نوروز را دقیق تر تبیین کنیم بهره مندی مان از آن بیشتر خواهد بود، نوروز حتی می تواند وسیله ای باشد که هزینه های امنیتی ما را کاهش دهد. درصدی از منافع نوروز به خودی خود ساری و جاری است اما باید سعی کنیم از درصد بیشتری استفاده کنیم. نوروز از نظر اقتصادی نیز می تواند یک جاذبه گردشگری باشد. در سازمان میراث فرهنگی تصمیم بر این شد که به نوروز به عنوان یک میراث معنوی توجه بیشتری شود، خوشبختانه دبیرخانه دائمی آیین های نوروز نیز در سازمان تشکیل شده است.
حسینی مکارم یادآور شد: از آنجا که کودکان گیرندگان پیام های فرهنگی هستند و زنان و خانواده ها انتقال دهنده فرهنگ اند قرار شد در این همایش بخش تخصصی عروسک های نوروزی نیز داشته باشیم که در روزهای گذشته انجام شد. امیدوام بخش علمی این همایش تداوم پیدا کند تا از ابعاد سیاسی، فرهنگی و اقتصادی آن بتوانیم بهره مند شویم.
انتخاب اول فروردین برای نوروز خوش ذوقی ایرانیان را می رساند
به گزارش خبرنگار شفقنا حسینعلی قبادی سرپرست پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی نیز که در این همایش حضور داشت نوروز را بازخوانش یک تمدن دانست و ادامه داد: نوروز دعوت انسان برای بازگشت به خویشتن است، قطعا مقدمات منطقی ای وجود داشته که ایرانیان توانستند نوروز را بیافرینند این مقدمات توانمند سالاری ایرانیان بوده است. یکی از شاخصه های توانمندی ایرانی نوروز است. حسن انتخاب و خوش ذوقی ایرانیان را می رساند که اول فروردین را برای نوروز در نظر گرفتند. این تلاقی در اول روز نشان دهنده حسن انتخاب و قدرت فرهیختگی ایرانیان است که با اعتدال گرایی ایرانی پیوند می خورد.
او کارکردهای نوروز را نیز اینگونه بر شمرد: ۱ـ ظرفیت های انسانی و گسترش عواطف و سرمایه سازی در حوزه تبادل عاطفی انسانی ۲ـ کارکرد تربیتی و اخلاقی ۳ـ جهانی سازی ایران و انتقال عظمت و جنبه جهان شمولی فرهنگ ایران به دیگران ۴ـ نشان دهنده اصیل بودن ایرانیان ۵ـ نشان دهنده یکپارچگی و وحدت بخشی هویت ایرانی ( نوروز معیار ایرانی بودن است و همه زیر چتر نوروز ایرانی اند) ۶ـ نشان دهنده قدرت انتقال تمدنی ۷ـ نشان دهنده تلفیق عناصر ایرانی و اسلامی در آن ۸ـ ظرفیت معنوی نوروز ۹ـ کارکرد اجتماعی نوروز ( ایام آشتی و کنار گذاشتن کینه ها) ۱۰ـ نوروز مظهر سلامت افزایی و بهداشت جسم و روان.
نوروز؛ بهترین نشان هویت ایرانی
نوروز ظرفیت بسیار بالایی برای صلح و با هم زندگی کردن دارد
سید احمد محیط طباطبایی مشاور عالی ریاست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری نیز در سخنان کوتاهی خاطرنشان کرد: صلح فقط به معنی عدم جنگ بین افراد نیست، بلکه از یک نوع فکر و اندیشه شروع می شود، از اندیشه تحمل کردن و بخشیدن؛ منظور، صلحی است که نتیجه همزیستی بین انسان ها می تواند باشد. همه نوروز را به عنوان یک هویت فرهنگی ایرانی قبول دارند. نوروز بستر میراث فرهنگی و بهترین نشان هویت ایرانی است که ویژگی آن تساهل و تسامح است، سفره نوروز نشانی از این ویژگی است. این سفره برای همگان است و همه با هر نوع برداشتی آثارشان را به این سفره منتقل می کنند. نوروز ظرفیت بسیار بالایی برای صلح و با هم زندگی کردن دارد، نوروز وسعتی کامل به پهنای همه این ظرفیت فرهنگی و اندیشه تاریخی ایران است.
نوروز؛ حاصل تفکر ایرانشهری
شهرام پازوکی پژوهشگر و عضو انجمن حکمت و فلسفه به عنوان آخرین سخنران مراسم افتتاحیه گفت: بیش از اینکه نوروز یک رویداد تقویمی باشد حاصل یک تفکر است. این تفکر، با عنوان تفکر ایرانشهری مطرح می شود. این واژه سابقه طولانی دارد و در کتب پهلوی نیز آمده است. ایرانشهر یک تفکر خاص است که شاید بتوان به آن تمدن گفت. ایرانشهر یک مسئله سیاسی و جغرافیایی نیست بلکه عالمی ست که ایرانی ها در آن ساکن بودند، ایرانشهر جانی است که بر عالم حاکم بوده است.
وی ادامه داد: تفکر ایرانشهری بعد از اسلام، خود را در تصوف و تشیع نشان می دهد. برخی بر این اساس می گویند پس تصوف و تشیع ساخته ایرانی هاست. ساخته ایرانی ها بودن دو معنا دارد یکی اینکه تصوف و تشیع اصلا وجود نداشتند و ایرانی ها آنها را اختراع کردند و دیگر اینکه این دو وجود داشتند و ایرانی پرده از رخشان برداشتند. باید گفت که این دو اختراع ایرانی ها نیست بلکه نگاه ایرانی ها به اسلام است که استمرارش در تصوف و تشیع است. اندیشه ایرانشهری در زمان ساسانیان دچار رخنه می شود؛ دو مورد از برجسته ترین مظاهر این اندیشه زبان فارسی و نوروز است.
پازوکی با اشاره به دعای امام صادق (ع) در زمینه نوروز و بیان فرمایشان ایشان درمورد اینکه نوروز روزی است که خداوند با انسان عهد ازلی بست، روزی است که پیامبر (ص) علی (ع) را بر شانه بلند کرد تا بتها را بشکند، روزی است که قائم (عج) ما در آن روز ظهور می کند و … عنوان کرد: نوروز یک بروز تکوینی و تشریعی دارد آنچه نوروز پیام آورش است سلام است نه صلح چرا که سلام اسم خدا نیز هست. بنابراین بهتر بود نام این همایش را سلام می گذاشتند نه صلح.
به گزارش شفقنا، آیین ملی نوروز از ۱۳ تا ۱۵ اسفند با عنوان همایش عروسک های نوروزی، در ۱۷ و ۱۸ اسفند با عنوان همایش علمی « نوروز، میراث صلح» براگزار شد و در روز ۲۴ اسفند نیز به عنوان نوروزگاه در ۱۲ استان کشور برگزار می شود.
انتهای پیام