شفقنا زندگی- قدس آنلاین نوشت: در گفت‌وگو با مسعود جلالی، طراح و مدیر پروژه نرم‌افزار پیام‌رسان ایرانی «سلام» به جزئیات این پیام‌رسان و ماجراهای پیرامون شبکه‌های مجازی پرداختیم:
جرقه راه‌اندازی نرم‌افزار پیام‌رسان «سلام» چطور زده شد؟
نرم‌افزار «سلام» چندان جدید نیست. ما در سال 88 قبل از اینکه وایبر و تلگرام بیاید، نرم‌افزاری طراحی کردیم به نام سیم‌کارت مجازی. ایده ما این نبود که یک شبکه اجتماعی شکل بگیرد. آن‌زمان به این فکر می‌کردیم که نرم‌افزاری طراحی کنیم تا صرفه اقتصادی داشته باشد؛ چون هزینه پیامک بالا بود. چندسال طی شد و با توسعه شبکه‌های اجتماعی، تصمیم بر این شد که بستری را که قبلاً ایجاد کرده بودیم، توسعه دهیم و نرم‌افزاری بسازیم که فضای سالمی داشته باشد تا خانواده‌ها و نوجوانان، کمتر در معرض آسیب قرار بگیرند. وقتی یک نوجوان وارد فضای تلگرام می‌شود، کمتر از چنددقیقه به محتوای نامناسبی دست می‌یابد. حتی اگر چنین کانال‌هایی هم نداشته باشد، چون کانال‌های پورن و جنسی تبلیغات می‌کنند، نوجوان را به آن سمت می‌کشانند و اینستاگرام هم چنین است. ما نرم‌افزار سلام را طراحی کردیم که هم امکانات اینستاگرام را داشته باشد و هم امکانات تلگرام را. این نرم‌افزار امکان جهان‌نما، لایک، فالو و نظردادن را دارد و می‌توان گروه و کانال هم در آن ایجاد کرد.
چرا از نرم‌افزارهای ایرانی کمتر استفاده می‌شود؟
این تصور وجود دارد که اگر نرم‌افزار ایرانی باشد، کنترل می‌شوند. بیشترین نگرانی همین است، سپس بحث کیفیت را مطرح می‌کنند. می‌گویند ما اگر نرم‌افزار ایرانی نصب کنیم، هرکاری بکنیم کنترل می‌شویم. واقعیت این است که تلگرام و اینستاگرام هم چون از بستر اینترنت داخلی وصل می‌شوند، قابلیّت کنترل دارند. تلگرام از طریق اینترنت ایران است که به اینترنت جهانی وصل می‌شود؛ یعنی از همین کابل‌های داخلی، و هرچه در داخل کشور باشد رصد می‌شود. برای همین پلیس فتا اعمال مجرمانه را در این فضا شناسایی می‌کند. در آمریکا و اروپا هم چنین است. چطور می‌توان انتظار داشت که دستگاه امنیتی یک کشور اجازه بدهد حفره‌ای ناشناس در کشور وجود داشته باشد. تمام دستگاه‌های امنیتی این‌ها را می‌بینند، چون نظام حاکمیتی هر کشوری برای حفظ امنیتش چنین‌کاری را می‌کند. البته دستگاه‌های امنیتی دنبال این نیستند که ببینند مردم عادی چه می‌کنند، چون برایشان اهمیتی ندارد.
فضایی به وجود آمده که اگر از یک نرم‌افزار خارجی استفاده کنیم، کارآیی بهتری دارد؟ حتی شبکه‌های ایرانی که برای جایگزینی شبکه‌های خارجی ساخته شده بودند، جایگزین این شبکه‌ها نشدند و جای یک نرم‌افزار خارجی را نرم‌افزار خارجی دیگری گرفت!
ببینید بحثی به نام شبکه ملی اطلاعات وجود دارد و سال‌هاست که در کشورهای آمریکا، چین، کره جنوبی، روسیه و کشورهای اروپایی راه‌اندازی شده است. شبکه ملی می‌گوید اگر نرم‌افزاری چندهزار کاربر جذب می‌کند، چون در فضای نت، برنامه جذابی را ساخته، دولت آن کشور به‌خاطر سودی که می‌برد، برای طراحان این نرم‌افزار سهمی را در نظر می‌گیرد. طبق محاسباتی‌که داشتیم، صاحب تلگرام از محل درآمدهای شارژ اینترنت ایرانی‌ها به‌طور ماهیانه، حداقل 7 میلیارد تومان درآمد دارد.
چطور به این محاسبه رسیدید؟
بخشی از هزینه‌های خرید اینترنت به شرکت زیرساخت می‌رسد و این شرکت برای اینکه کاربران ایرانی به سرورهای تلگرام متصل شوند باید هزینه‌ای را به سرور اصلی بدهد. این پول به آن‌طرف می‌رود و به دولت صاحب تلگرام می‌رسد. بخشی از این پول را، مثلاً 50 درصد آن را به شرکت تلگرام می‌پردازد و مابقی را برای خودش برمی‌دارد. فرض کنید مدیر شرکت تلگرام هستید و ماهیانه 7 میلیارد تومان به شما دستمزد می‌دهند، قطعاً برای نگه‌داشتن کاربرانتان، برنامه‌ریزی می‌کنید.
شبکه ملی اطلاعات چه نقشی دارد؟
مصوبه شبکه ملی اطلاعات این است که اگر جوانان ایرانی نرم‌افزاری را طراحی کنند، این هزینه سرور اصلی به داخلی‌ها می‌رسد و می‌توانند وارد عرصه رقابت شوند. وقتی شرکت تلگرام ماهیانه حداقل 7 میلیارد تومان از محل کاربران ایرانی درآمد دارد، از بهترین نیروها و سرویس‌ها برای خدمات‌دهی استفاده می‌کند تا مشتریانش را از دست ندهد و کاربران هم راضی هستند. در ایران ماجرا برعکس است. مثلاً سایت کلوپ اگر 50 هزار مخاطب را جذب کند، هزینه سرور، ماهیانه 500 هزار تومان می‌شود و اگر این تعداد 500 هزار کاربر بشود باید ماهیانه 5 میلیون تومان بپردازد و همین‌طور رقم پرداخت باتوجه به جذب کاربر، تساعدی بالا می‌رود. یعنی بابت اینکه دارد مخاطب جذب می‌کند جریمه می‌شود!
چرا؟
چون در کشور ما شبکه ملی اطلاعات راه‌اندازی نشده است. البته شایعاتی هم درست کردند که اگر شبکه ملی اطلاعات راه بیفتد، ارتباط با دیگر کشورهای دنیا قطع می‌شود و تبدیل به جزیره می‌شویم. این شایعات بی‌اساس است چون شبکه ملی اطلاعات در اروپا و آمریکا راه افتاده و جزیره هم نشدند، درحالی‌که بیشتر از ما هم سرعت اینترنت دارند. مثلاً کره جنوبی یکی از کشورهای موفق در راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات است و با همه دنیا هم ارتباط دارد. اگر شبکه ملی اطلاعات راه بیفتد، برکات زیادی در پی دارد. چرا محتوای سالم و غنی به زبان فارسی نداریم؟ چون بودجه در اختیارمان نیست. مثلاً یک پزشک برای اینکه روزی دو ساعت وقت بگذارد تا یک مقاله به زبان فارسی برای انتشار در فضای اینترنت بنویسد، دلیل موجهی دارد؟ آیا به او پولی می‌رسد؟ درحالی‌که اگر شبکه ملی اطلاعات راه بیفتد و محتوایی‌که منتشر کرده، مخاطب زیادی پیدا کند، باید به او پول بدهند. چنین فردی روزی چند ساعت وقت می‌گذارد تا محتوای خوب و سالم تهیه و منتشر کند.
حساب کرده‌اید که چقدر در ماه از پول ایرانی به جیب شرکت‌های خارجی می‌رود؟
خیلی زیاد، حداقل 7 میلیارد تومان در ماه فقط به شرکت تلگرام می‌رسد. اینستاگرام هست، گوگل هست، فیس‌بوک هست. جالب است که 80 درصد از کاربران تلگرام، ایرانی هستند. تعداد کانال‌های غیرفارسی‌زبان در تلگرام بسیار کم هستند. ما در محاسباتمان 18 میلیون کاربر را درنظر گرفتیم که ماهیانه فقط 200 مگابایت مصرف اینترنت برای تلگرام دارند. 200 مگابایت خرج یک روز برخی از کابران هم نمی‌شود.
این پول به جیب روس‌ها می‌رود؟
نه، تلگرام روسی نیست، بلکه طراح آن پاول دورف روس‌تبار است که در آلمان زندگی می‌کند و شرکتش هم در این کشور است.
نرم‌افزار پیام‌رسان «سلام»
در حال‌حاضر چند کاربر دارد؟
ما کاربران خوبی داریم، اما سیاست داخلی ما این است که آمار ندهیم، چون بازخورد خوبی نمی‌گیریم. گاهی با مقایسه‌های نادرست، تبلیغات منفی هم می‌کنند و باعث کندی رشد ما می‌شود.
کاربران اینستاگرام چه تعداد هستند؟
حدود 9 میلیون نفر. پول‌های بسیار کلانی به جیب این شرکت‌ها می‌رود. اگر ما میزان مصرف را به‌جای 200 مگابایت، یک گیگابایت درنظر می‌گرفتیم، رقم آن در ماه 35 میلیارد تومان می‌شد. شرکت تلگرام با پول ایرانی‌ها دارد رشد می‌کند، بعد می‌گوییم که کیفیت آن هرروز بهتر می‌شود چون پول دارند. این پول را به یک شرکت داخلی بدهید ببینید چه تولیدی برای رقابت دارد. ما زمین را برای خارجی‌ها صاف می‌کنیم و بعد به‌به و چه‌چه می‌کنیم، درحالی‌که برای بچه‌های ایرانی یک زمین خاکی داریم و غر هم می‌زنیم که ناکاربلدند.