شفقنا زندگی- بالاخره بعد از ۲۰ سال از تصویب آیین نامه ممنوعیت استعمال سیگار در اماکن عمومی و ۱۰ سال از تصویب قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات در اماکن عمومی، دبیرکل جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات اعلام کرد قرار است این قانون از مهرماه امسال در ایران اجرایی شود.
به گزارش خبرنگار شفقنا زندگی، کارخانجات، بیمارستان ها، درمانگاه ها، مطب پزشکان، سالن های نمایش، سینماها، سالن هتل ها، مهمانسراها و میهمان پذیرها، رستوران ها، موزه ها، پایانه های مسافربری، فروشگاه های بزرگ، اماکن فرهنگی و فرهنگسراها، کتابخانه های عمومی، ورزشگاه ها، مدارس، دانشگاه ها و مراکز آموزشی و پژوهشی، اماکن متبرکه و مقدسه، مساجد، مصلی ها، وسایل نقلیه عمومی، مؤسسات و سازمان های دولتی و عمومی،بانکها، شرکت های دولتی و شهرداریها از جمله اماکن عمومی هستند که باید استعمال دخانیات در آنها ممنوع شود.
دکتر محمدرضا مسجدی به ایرنا گفت: اداره بهداشت محیط وزارت بهداشت، درمان واموزش پزشکی، شهرداری ها، دادستانی ها و نیروی انتظامی با مشارکت هم در صدد اجرای کامل این موضوع مهم هستند.
براساس ماده یک آیین نامه ممنوعیت استعمال و عرضه سیگار و سایر مواد دخانی در اماکن عمومی، مصرف هر نوع سیگار و سایر مواد دخانی در اماکن عمومی مسقف ممنوع می باشد اما تاکنون این موضوع بطور کامل در کشور اجرایی نشده است.
گفته می شود سالانه در ایران ۶۵ هزار نفر بر اثر مصرف سیگار فوت می کنند. مصرف سیگار عامل بروز ۲۵ نوع سرطان و ۵۰ نوع بیماری است که مضرات فراوانی از جمله ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی، بیماری های مزمن تنفسی ، سکته های قلبی و مغزی برخی از سرطان ها و عفونت های ریوی می باشد..
مسجدی همچنین اعلام کرده است که آمار فوت شدگان براثر سیگار و قلیان چندین برابر کشته شدگان حوادث راهنمایی و رانندگی است و مسئولان باید توجه جدی تری به این موضوع داشته باشند تا شاهد کاهش مرگ و میر براثر مصرف سیگار در جامعه باشیم
آیین نامه ای که ۲۰ سال پیش به تصویب هیات وزیران وقت رسید
اما آیین نامه ممنوعیت استعمال و عرضه سیگار و سایر مواد دخانی در اماکن عمومی در تاریخ مهرماه سال ۱۳۷۶ در هیات وزیران وقت به تصویب رسید اما تا زمان اجرای آن ۲۰ سال به طول انجامید. آیین نامه ای که برخی از بندهای آن شامل موارد زیر است:
ماده ۱ – به منظور حفظ حقوق افراد جامعه و تأمین سلامت آنها در برابر زیانها و بیماریهای ناشی از استعمال دخانیات، استعمال هر نوع سیگار و سایر مواددخانی در اماکن عمومی مسقف به هر نحو ممنوع است..
تبصره ۱ – اماکن عمومی مسقف به محلهایی اطلاق میشود که محل استفاده و مراجعه عمومی مردم میباشد از قبیل اماکن متبرکه و مقدسه، مساجد،مصلیها، کارخانجات، بیمارستانها، درمانگاهها، مطبها، سالنهای نمایش، سینماها، سالن مهمانخانهها (هتلها) و همانسراها و میهمانپذیرها، خوراکسراها( رستورانها)، گنجینهها (موزهها)، پایانهها (ترمینالها)، فروشگاههای بزرگ، اماکن فرهنگی و فرهنگسراها، کتابخانههای عمومی، ورزشگاهها، مدارس، دانشگاههاو مراکز آموزشی و پژوهشی، وسایل نقلیه عمومی، مؤسسات و سازمانهای دولتی و عمومی، نهادهای انقلاب اسلامی، بانکها، شرکتهای دولتی و شهرداریها.
تبصره ۲ – مسئولان اماکن عمومی موظفند تابلوی ممنوعیت مصرف دخانیات را به تعداد مناسب در محلهایی که قابل رؤیت باشد نصب نمایند و ممنوعیتاستعمال دخانیات در اماکن عمومی را یادآور شوند.
ماده ۲ – وزارتخانههای بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان صدا و سیما و سایر دستگاههای فرهنگی و شهرداریها موظفند بهمنظور جلوگیری از اعتیاد جوانان و تبیین زیانهای جانی، بهداشت، اجتماعی و مالی ناشی از مصرف دخانیات از هر گونه اقدامی که موجب تبلیغ، تشویق یاتحریک افراد به استعمال یا مصرف بیشتر دخانیات شود، جلوگیری نموده و نسبت به تهیه برنامههای منظم و منسجم فرهنگی و تبلیغی مناسب در زمینه تبیینمضرات و تقبیح مصرف مواد دخانی برای همگان به ویژه جوانان اقدام نمایند و همچنین برای حسن اجرای این قانون اقدامات لازم را به عمل آورند. هیأتوزیران هر شش ماه یک بار گزارش چگونگی اجرای این قانون را از سازمانهای مربوط دریافت خواهد کرد.
تبصره ۱ – شرکت دخانیات ایران موظف است هشدارهای لازم مربوطه مضرات سیگار را در روی بستههای سیگار اعلام نماید.
تبصره ۲ – تبلیغ و هر گونه اقدامی که به ترتیب مقرر در آییننامه اجرایی این قانون منجر به تشویق عموم به مصرف دخانیات شود، ممنوع است.
ماده ۳ – سازمان صدا و سیما و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، شهرداریها و مطبوعات باید ترتیبی اتخاذ نمایند که در کارها و انتشارات خود، فیلمها وسریالهای تولید، تبلیغ دخانیات به طور مستقیم یا غیر مستقیم صورت نگیرد و شخصیتهای مثبت فیلمها استعمال دخانیات ننمایند.
آمار مصرف کنندگان سیگار در ایران
بر اساس آمارهای گوناگون، بالغ بر ۱۲ تا ۱۵ میلیون نفر در ایران سیگاری هستند، که حدود ۳ درصد را زنان و ۲۸ درصد را مردان شامل می شود .طبق آمارهای گرفته شده سالانه در ایران ۶۵ میلیارد نخ سیگار مصرف می شود.از سوی دیگر ۲۸درصد از زنان ایران قلیان می کشند. سرانه مصرف سیگار در ایران براساس آمارهایی که مراکز و مسوولین داخلی اعلام می کنند چیزی نزدیک به ۱۰۵۰ تا ۱۱۷۶ نخ در سال برای هر بزرگسال است. ۱۲۱ کشور جهان جزو پرمصرف ترین کشورها در دخانیات هستند که کشور ایران در رتبه ۶۷ قرار دارد.خدیجه محصلی،کارشناس دبیرخانه کشوری کنترل دخانیات وزارت بهداشت گفته:
«۳ درصد از گروه سنی ۱۳ تا ۱۵ سال سیگاری هستند و از این میزان، ۵ و یک دهم درصد را پسران و ۹ دهم درصد را دختران تشکیل می دهند.» مردان سیگاری حدود ۱۲ نخ و زنان سیگاری روزانه ۵ نخ سیگار می کشند. براساس آخرین آمار وزارت بهداشت ۰۹ /۱۱ درصد جمعیت ۱۵ تا ۶۴ به طور روزانه مصرف کننده مواد دخانی در کشور هستند/ عصر ایران.
آمار مصرف کنندگان سیگار در جهان
آمارها از ۱۸۷ کشور جهان حاکی از آن است که در سال ۲۰۱۲ میلادی، ۹۶۷ میلیون نفر روزانه سیگار کشیدهاند در حالی که این آمار در سال ۱۹۸۰ میلادی ۷۲۱ میلیون نفر بوده است. در بررسیهای آماری همچنین مشاهده میشود چندین کشور بزرگ جهان همچون بنگلادش، چین و روسیه طی سالهای اخیر بیشتر با افزایش تعداد مصرفکنندگان سیگار روبهرو بودهاند.همچنین در سال ۲۰۱۰، حدود ۲۰۰ میلیون زن در سراسر جهان سیگار مصرف میکردند.
گردش مالی محصول سیگار در کشور سالانه ۴هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان است که ۵۵درصد این رقم یعنی ۲هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان سهم قاچاق سیگار است و هزار و ۵۰۰میلیارد تومان نیز سهم واردات و تولید داخل میشود. براساس آمار ارائه شده، سالانه پنج هزار و ۶۰۰ میلیارد نخ سیگار در دنیا مصرف میشود که تجارتی معادل ۳۳۰میلیارد دلار در سال را به خود اختصاص میدهد.
کشورهایی که سیگار کشیدن در اماکن عمومی را منع کرده اند
و اما سیگار کشیدن در اماکن عمومی اغلب کشورها از جمله ترکیه و پاکستان روسیه، انگلستان، فرانسه، مالزی، ترکمنستان، برزیل و … ممنوع می باشد.
برخی قوانین منع استعمال سیگار در کشورهای مختلف به شرح زیر است:
مالزی
وزیر بهداشت مالزی اعلام کرد شهر مالاکا که جزیی از میراث جهانی شمرده میشود، به اولین شهر عاری از دود سیگار در این کشور بدل میشود.افرادی که این قانون را زیرپا بگذارند ۳۰۰ رینگیت (۱۰۰دلار) جریمه خواهند شد، البته ممکن است جریمه تا حداکثر ۵۰۰۰ رینگیت افزایش یابد.
اروگوئه
این کشور بزرگترین تصاویر هشداردهنده روی پاکتهای سیگار را دارد که ۸۰ درصد سطح پاکت را میپوشاند و در ردههای بعدی مکزیک (۶۵ درصد) و موریتانی (نیز با ۶۵ درصد) قرار دارند.
ترکمنستان
تنها کشور سابق اتحاد شوروی که ممنوعیت شدیدتری از قزاقستان در زمینه سیگارکشیدن اعمال کرده است، کشور همسایه آن ترکمنستان است که رهبر سابق آن صفر مراد نیازوف، سیگار کشیدن حتی در خیابانها را ممنوع کرد.
برزیل
بر اساس قانون جدید استعمال سیگار در تمام اماکن سرپوشیده این کشور ممنوع میشود و با متخلفان برخورد قانونی خواهد شد. همچنین به موجب این قانون هر نوع تبلیغات دخانیات مثل پوستر و بنر در مراکز فروش و تجاری ممنوع میشود. در گذشته این ممنوعیت فقط محدود به آگهیهای تلویزیون، رادیو و بیلبوردها بود. علاوه بر این اقدامات علایم هشدار دهنده بهداشتی در دو طرف بسته بندیهای سیگار نیز چاپ میشوند تا به مصرف کنندگان خطرات استعمال دخانیات و پیامدهای خطرناک آن را یادآوری کنند.
امریکا
ایالت کالیفرنیای امریکا یکی از سختترین و سنگینترین قوانین را نسبت به مصرف سیگار در اماکن عمومی در جهان دارد.از سال ۱۹۹۳ سیگار کشیدن در داخل و در فاصله ۵/۱ متری از اماکن عمومی ممنوع شده است. در حال حاضر این فاصله تا ۶ متر اضافه شده و تقریبا تمام اماکن عمومی را در بر میگیرد.سیگاریهای نیویورک در مواجهه با اقدامات جدید برای بالا بردن قیمت سیگار و محدود کردن محلهای سیگار کشیدن با دردسر بیشتری روبه رو شدهاند
به گزارش خبرگزاری فرانسه افزایش مالیات بر سیگار در نیویورک قیمت سیگار در این شهر را به بالاترین نرخ در آمریکا، یعنی به حدود ۱۱ تا ۱۵ دلار در هر پاکت سیگار، یا ۷۵ سنت به ازای هر نخ سیگار رساند. شهردار نیویورک، مایکل بلومبرگ، یک سیگاری سابق که اکنون یه یک ضدسیگار پرحرارت بدل شده است، برای اولین بار از این ایده مقامات بهداشتی برای غیرقانونی کردن سیگار کشیدن در پارکها و کنار ساحل حمایت کرد.از سال ۲۰۰۹ در تمامی ۵۰ ایالت امریکا تلفنهای رایگان جهت مشاوره با افراد آموزش دیده در زمینه ترک سیگار راه اندازی شده است.
نروژ
در نروژ که سیگار کشیدن در مکانهای دربسته عمومی در آن ممنوع است، در پیروی از چند کشور غربی دیگر مانند ایرلند و ایسلند از ابتدای سال ۲۰۱۰ نمایش سیگار را در فروشگاهها ممنوع کرد تا میل به خرید سیگار را کاهش دهد. و باز هم شرکت سیگارسازی فیلیپ موریس تولیدکننده سیگارهای مارلبورو اعلام کرد برای مقابله با قانون جدیدی در نروژ که نمایش سیگار در فروشگاهها را ممنوع میکند، به دادگاه شکایت میکند..»
آفریقای جنوبی
مقامات بهداشتی آفریقای جنوبی در حال بررسی اعمال قوانین سختتر ضدسیگار در این کشور هستند و پیشنهاد کردهاند سیگار کشیدن در مکانهای دربسته کاملا ممنوع شود. آنها پیشنهاد کردهاند حتی دود کردن سیگار در مکانهای سر بازی مانند کنار ساحل هم غیرقانونی شود..
کرواسی
کرواسی از ماه مه ۲۰۰۹ ممنوعیت سیگار کشیدن در مکانهای عمومی را اعمال کرد که بر اساس استانداردهای اتحادیه اروپا است که این کشور امیدوار است تا سال ۲۰۱۲ به آن بپیوندد.
صربستان
روشن کردن سیگار در اغلب مکانهای عمومی ممنوع است.جریمه زیرپا گذاشتن این ممنوعیت ۵۰ یورو (۶۴ دلار) برای افراد و تا ۱۰۰۰۰ یورو برای شرکتها است.بر اساس آمار سازمان جهانی بهداشت کشورهای بالکان محل سکونت قهارترین سیگاریهای اروپا است، به طوری که ۳۰ تا ۴۰ درصد افراد بزرگسالان این کشورها دچار این اعتیاد هستند.
لبنان
بهشت سیگاریها جهنم میشود؛ ممنوعیت سیگار در مکانهای عمومی لبنان ممنوعیت سیگار کشیدن در مکانهای عمومی شامل کافهها و رستورانهای لبنان بر اساس قانونی جدیدی که جریمههای سنگینی برای متخلفان در نظر گرفته است، به اجرا درمیآید. سیگاریهایی که در فضاهای عمومی دربسته سیگار روشن کنند، با جریمه ۹۰ دلاری مواجه میشوند، و صاحبان رستورانها و کافهها که نسبت به تخلف از این قانون در محیط کارشان چشمپوشی کنند از ۹۰۰ تا ۲۷۰۰ دلار جریمه خواهند شد.
عربستان
استعمال دخانیات در مکانهای عمومی این کشور از جمله رستورانها ممنوع است.استعمال مواد دخانی در ادارات دولتی، رستورانها،
فروشگاهها و مراکز خرید این کشور غیر قانونی تلقی می شود. همچنین از فروش تنباکو به افراد زیر ۱۸ سال ممانعت به عمل میآید.
اسپانیا
براى کاهش استفاده از سیگار در اماکن عمومى لایحه اى را به تصویب رساند که براساس آن مصرف سیگار در محل کار و اماکن عمومى تا ۶۰۰ یورو جریمه خواهد داشت. جریمه اى که براى اولین بار ۳۰ یورو و تکرار آن تا ۶۰۰ یورو جریمه خواهد داشت.
یونان
۴۵ درصد کل جمعیت یونان سیگار مى کشند. در این کشور ۳۱ مرکز ترک سیگار وجود دارد که ۱۲ مرکز آن در آتن فعال هستند. هرچند افزایش استعمال دخانیات در میان زنان یونان افزایش قابل توجهى داشته اما هنوز مردان این کشور بیشترین بخش از جمعیت سیگارى ها را تشکیل مى دهند. میانگین سن آغاز استعمال دخانیات در یونان براى پسران ۱۲ سال و دختران ۱۵ سال اعلام شده است.
قزاقستان
قزاقستان پیش از این سیگار کشیدن در مکانهای عمومی مانند استادیومها و ایستگاههای حمل و نقل عمومی را ممنوع کرده است، اما مقررات جدید این ممنوعیت را علاوه بر این تمام کافههای و رستورانهای پردود این کشور آسیای مرکزی گسترش میدهد.
روسیه
خرید و فروش سیگار به افراد ۱۸ سال در برخى فروشگاه ها و منع استعمال دخانیات در مراکز عمومى از قبیل ایستگاه هاى مترو، سینماها و مراکز دولتى را ممنوع اعلام کرده است اما سیگار کشیدن در کافهها و رستورانها یک امر معمول است. روسیه از ۲۶ ژوئیه ۲۰۱۰ هشدارهای بهداشتی بارزی را برای اولین بار روی پاکتهای سیگار قرار داد تا سیگاریها را در این کشور معتاد به نیکوتین با پیامهای در مورد چین و چروک و ناتوانی جنسی شوکه کند.این قوانین جدید شامل هشدارهایی معطوف به زنان جوان، مانند پیامهایی درباره پیری زودرس پوست و آسیب ناشی از سیگارکشیدن در حین بارداری است.
ترکیه
جریمه کشیدن سیگار در اماکنى که لوح ممنوع بودن سیگار در آن نصب شده است ۵۰۰ لیر است.
ونزوئلا
رییس جمهوری ونزوئلا اعلام کرد که مصرف الکل و سیگار در محافل عمومی و خیابانها ممنوع است و افراد خاطی جریمه میشوند.«هوگو چاوز» طی بیانیهیی اعلام کرد که نیروهای پلیس و ارتش پس از اجرای این قانون تمامی افرادی را که خارج از ساعات مقرر در خیابانها و یا زاغهها به فروش مشروبات الکلی میپردازند، دستگیر کرده و روانه زندان میکنند.
فرانسه
از تاریخ ۱ فوریه سال ۲۰۰۷ قدم مهمی را برای پیشگیری و کاهش مصرف سیگار در این کشور آغاز کرد. قانون شکنی در این مورد در کشور فرانسه جریمهیی ۴۵۰ یورویی دارد.
انگلستان
تقریبا در تمام اماکن عمومی سیگار کشیدن ممنوع است. افرادی که در ادارات، رستورانها، وسایل نقلیه عمومی و مانند آن سیگار بکشند تا ۸۰ دلار جریمه خواهند شد. این در حالی است که این جریمه شامل افرادی که به سیگاریها اجازه سیگار کشیدن در این اماکن را بدهند نیز خواهد شد.در شهر منچستر انگلیس نیز افرادی که ته سیگار خود را در خیابان ها بیندازند ?? پوند جریمه خواهند شد و برای متخلفان برگه های جریمه ثابت صادر می شود..
هندوستان
از اکتبر سال ۲۰۰۸ مصرف سیگار در اماکن عمومی این کشور ممنوع اعلام شد و هر کسی که از این لحاظ قانون شکنی کند تا ۴.۵ دلار جریمه خواهد شد. هر گونه تبلیغ مستقیم و غیرمستقیم محصولات دخانی و فروش آنها به کودکان نیز بر طبق قانون این کشور ممنوع است.
ایرلند جنوبی
یکی از سنگینترین قوانین را بر ضد سیگاریها از سال ۲۰۰۴ وضع کرده است. استعمال سیگار در مکان هایی همچون رستوران ها، ادارات و کلوپهای این کشور ممنوع و برای متخلفین جریمهیی تا سه هزار یورو در نظر گرفته شده است. مقامات عالی رتبه این کشور مدعی هستند این طرح موجب شده حداقل هفت هزار نفر ایرلندی کشیدن سیگار را ترک کنند.
ویتنام
سیگار کشیدن در مدارس، مهدکودکها، سینماها، ساختمانهای دولتی و وسایل نقلیه عمومی ممنوع است.این کشور مالیات دخانیات را بالا خواهد برد تا تقاضا برای سیگار کاهش دهد.مردان در نواحی روستایی ویتنام نیز مانند با پیپهای سنتی بزرگ ساخته شده از بامبو که با تنباکوی قوی پر شده است، دخانیات را استعمال میکنند.
چین
چین بزرگترین تولید کننده و مصرف کننده محصولات دخانی در جهان است.از ماه مه سال ۲۰۰۸ و قبل از شروع بازیهای المپیک، مقامات این کشور سیگار کشیدن را در بسیاری از اماکن عمومی پکن، پایتخت این کشور ممنوع اعلام کردند. این اقدام دولت با هدف کاهش مصرف سیگار در میان ۳۵۰ میلیون سیگاری در این کشور صورت گرفت.تقریبا یک سوم تمام سیگارهای جهان در چین دود میشوند و یک چهارم مردم این کشور معتاد به مصرف سیگار هستند.
سوئد
در ماه اخیر ممنوعیت استفاده از سیگار در رستوران ها و اماکن عمومی این کشور جهت جلوگیری از ایجاد مزاحمت برای افراد غیرسیگاری اجرا می کند. اجرای این قانون با حمایت اکثریت شهروندان سوئدی روبه رو بود. هم اکنون ۸۵ درصد سوئدی ها از ممنوع شدن استعمال دخانیات در رستورانها و ۷۷ درصد از ممنوعیت سیگار در کلوپهای شبانه حمایت کرده و ۷۰درصد از سیگاری ها نیز موافق اجرای این قانون در اماکن عمومی هستند.
ژاپن
در توکیو سیگار کشیدن در کافهها و رستورانها آزاد است،اما سیگار کشیدن در پیادهروها ممنوع است.
کانادا
این کشور یکی از کمترین نرخهای مصرف سیگار را در جهان دارد. بعد از اعلام ممنوعیت مصرف سیگار در اماکن عمومی و ادارات و همچنین تصویب قانون ثبت تصاویر هولناک روی پاکتهای سیگار، این آمار باز هم کاهش داشته است.در کانادا حتی ساخت اتاقهای مخصوص مصرف دخانیات مجاز نیست.اکنون در شش ایالت و منطقه کانادا و استرالیا مصرف دخانیات در خودروهایی که سرنشین کودک دارند ممنوع شده است.کانادا اولین کشوری که در سال ۲۰۰۱ تصاویر هشداردهنده بزرگ روی پاکت سیگار قرار داد، از هر ۱۰ سیگاری سابق، سه نفر گفته بودند که این تصاویر آنها را به ترک سیگار واداشته است، و یک چهارم سیگاریها هم گفتند این تصاویر به ترک آنها کمک کرده است.
امارات
در امارات هم اکنون ۶۰ مرکز ترک سیگار فعال هستند.وزیر بهداشت امارات اعلام کرد که دولت در نظر دارد هر سال در کشور دو مرکز ترک سیگار را احداث کند. اخیرا وزارت بهداشت پیشنهاد داده بود تا قیمت دخانیات هر دو سال دو برابر شود تا سیگاریها به خصوص جوانان تشویق به ترک آن شوند.همچنین اعلام شد خودروهایی که کودکان سرنشین آن هستند و پارکها نیز به زودی جزو اماکن عمومی مشمول ممنوعیت استعمال سیگار قرار میگیرند. فروش سیگار نیز به افراد زیر ۲۰ سال ممنوع شد.از دیگر برنامههای دولت امارات ممنوعیت تبلیغات دخانیات است.
و اما در ایران که روند روبه افزایشی از استعمال دخانیات به ویژه سیگار و قلیان را بالاخص در میان قشر جوان شاهدیم اجرای این طرح می تواند کمک موثری برای کاهش استعمال سیگار و همچنین کاهش مضرات آن برای افراد غیرسیگاری باشد و خبر خوشی است برای آن دسته از افرادی که کوچک ترین علاقه ای به استعمال و استشمام این ماده دخانی ندارند.