به گزارش شفقنا از همشهری، جعفر شهری در کتاب «طهران قدیم» مینویسد: «مردم معتقد بودند با خوردنیهای سفره شب یلدا، مثل خوراکیهای پای سفره هفتسین، طبیعت گرم خود را میتوانند سرد کنند و طبیعت سرد خود را گرم. به این صورت که اگر از گرمی مزاج رنج میبرند، هندوانه و انار و اگر از سردی ناراحت میشوند، توت و کشمش و خرما و مثل آن بخورند». اما خب امروز کمتر کسی قبل از خوردن، به طبع خوراکیها و خواص آنها فکر میکند. بنابراین سفره زیادی رنگین شب یلدا ممکن است برایتان دردسرساز شود. دانستن خواص هر خوراکی شاید کمک کند تا زیادهروی نکنید و به قاعده از سفره رنگین یلدا بخورید.
آجیل شاهانه یلدا
آجیل یلدا، آجیل شیرین است؛ یعنی از مغزهای خام یا حتی شیرین شده در آن استفاده میشود. چند تکه باسلوق وسوسهانگیزی هم که روی آجیل چیدهاند این شیرینی را خاصتر میکند. اگر آجیل از مغزهای بو نداده تشکیل شده باشد، میتوان گفت مفیدترین خوردنی سفره یلداست. آجیلها سرشار از چربیهای مفید، فسفر، منیزیم ویتامین a،d و b هستند و مصرف آنها احتمال بیماریهای قلبی- عروقی، دیابت و انواع سرطانها را کم میکند. در بین تمام مواد موجود در آجیل، بهترتیب تخمه، گردو، بادام، بادام زمینی و فندق غنیترین مواد معدنی را دارند. این مغزها البته کالری بالایی هم دارند. بنابراین باید مراقب باشید که به صرف سالم بودن، در خوردن آنها زیادهروی نکنید. در کل، خوردن روزانه یک مشت آجیل برای بدن مفید است و مازاد آن باعث چاقی شما میشود. پیشنهاد میکنیم آجیل را قبل از غذا بخورید چون فیبر موجود در آن به شما احساس سیری میدهد و مانع از پرخوری شما هنگام صرف غذا میشود. همچنین فراموش نکنید که اگر فشار خون دارید نباید آجیل شور بخورید و اگر دیابت دارید، آجیلی که با افزودنیها شیرین شده برای شما سم است.
صد دانه یاقوت
انار یک منبع غنی آنتیاکسیدان است و به اندازه چای سبز آنتیاکسیدان دارد. به همین دلیل دشمن سرطان، بیماریهای قلبی، سکته مغزی و فشار خون بالا بهحساب میآید. برای سلامت قلب و باز کردن عروق مفید است، کلسترول را پایین میآورد و از آلزایمر جلوگیری میکند. اما با همه این فواید، انار طبیعتی سرد دارد و ممکن است فشارتان را پایین بیاورد. بنابراین انار را با کمی نمک بخورید و حتما روی آن گلپر بپاشید. پرخوری در مورد انار میتواند به نفخ و یبوست هم منجر شود. در طب سنتی گفته میشود انار ترش، برای افراد میانسال یا لاغر یا افسرده یا کم خواب و بهطور کلی افرادی که مزاج خشک دارند و یا دچار سوءمزاج و بیماریهایی با طبیعت خشک هستند، میوه مناسبی نیست.
خرمالوهای گس و لذیذ
خرمالو سرشار از ویتامینA، بتاکاروتن و همچنین مقدار قابل توجهی ویتامینهای B1، B2، B3 و ویتامین C است. این میوه همچنین مواد معدنی مختلفی مثل فسفر، منیزیم و پتاسیم دارد. برای خسخس سینه مفید است و مقدار زیادی پکتین هم دارد. پکتین یکی از فیبرهای محلول در آب است که باعث کاهش چربی خون میشود. طبع خرمالو گرم و تر است و بهخاطر فیبر بالایی که دارد به رفع یبوست کمک میکند. بهخاطر این دو ویژگی مفیدش، اگر انار میخورید، بهتر است یک خرمالو هم کنار آن نوشجان کنید. خرمالو حاوی فلاونوئید پلی فنولیک آنتیاکسیدان است. خواص ضدعفونی، ضدالتهاب و ضدخونریزی دارد و ادرار را زیاد میکند. البته این میوه جزو میوههای پرقند و پرکالری بهحساب میآید و باید در خوردن آن مراعات کنید.
سرخ مثل لبو
چغندر یا لبو با آن رنگ سرخ و طعم لذیذش پای ثابت یک پذیرایی یلدای سنتی است. البته لبو میتواند موجب کمی یبوست شکم شود ولی آبی که چغندر در آن پخته میشود، ملین است؛ پس بهتر است لبو را با کمی از آب آن میل کنید. لبو پاککننده عالی است و میتواند معده را شستوشو داده و چربی خون شما را کاهش دهد. لبو به تامین اسید فولیک بدن شما کمک میکند، اشتهاآور است و البته قند بالایی هم دارد. رنگ ارغوانی چغندر بهدلیل وجود ترکیبی به نام بتاسیانین است که خاصیت ضدسرطانی داشته و از بروز سرطانها بهخصوص سرطان کولون جلوگیری میکند. طبیعت چغندر گرم و تر است و در هر ١٠٠گرم از آن، ٣٨٠ میلیگرم پتاسیم وجود دارد که به کاهش فشار خون کمک میکند.
هندوانه چی میگه؟
بیربطترین خوراکیای که به پذیرایی شب یلدا راه پیدا کرده هندوانه است. بعضیها میگویند به این دلیل شب یلدا هندوانه میخورند که میخواهند با تابستان وداع کنند. اما این بهانه عجیب و غریب میتواند باعث دل درد و بیحالی شما شود. هندوانه طبیعتی سرد و مرطوب دارد و وقتی کنار انار خورده شود، بیبرو برگرد دل پیچه و تهوع را به شما تقدیم میکند. از این گذشته هندوانه قند بالایی دارد و اگر تصمیم به خوردن آن میگیرید باید قید خوردن خوراکیهای شیرین دیگر مثل خرمالو را بزنید. اگر با وجود این ترجیح میدهید از هندوانه شب یلدا بینصیب نمانید باید بدانید که این میوه سرشار از آنتیاکسیدان است و در جلوگیری از بیماریهای سرطانی مؤثر است.
این میوهها را از یاد نبرید
اگرچه انار و خرمالو جزو جداییناپذیر خوراکیهای شب یلدا هستند اما اگر قرار است در این شب میزبان باشید، میتوانید با کمی خلاقیت خوراکیهای خوشطعم و پرفایده دیگری را هم سر میز بگذارید. به اصفهان با آن عطر و طعم بینظیرش یکی از همین میوهها است. میوه به سرشار از ویتامینهای A ، B، C و همچنین قند و پپتین است. به رسیده طبیعتی معتدل دارد و دانه آن یا همان به دانه سرد و تر است. میوه به برای درمان بسیاری از بیماریها ازجمله عفونتهای رودهای و ورم حاد روده، اسهال مخصوصا از نوع خونی، سوزش مجاری ادرار، تنگی نفس، سردردهای مزمن و التهابهای مختلف مفید است.
کدو حلوایی هم یکی دیگر از خوراکیهای پاییزی است که جای آن در سفره یلدا خالی بهنظر میرسد. کدو حلوایی را میتوانید برش بزنید و بهصورت خام سرو کنید یا با کمی دارچین و عسل بپزید و از آن یک دسر بینظیر بسازید. کدو حلوایی منبع فوقالعاده بتاکاروتن است که برای سلامت چشمها و پروستات مفید است و به کاهش خطر ابتلا به سرطان کمک میکند.