شفقنا زندگی- خبر خودکشی کاووس سیدامامی، مدرس جامعه شناسی دین در دانشگاه امام صادق و فعال محیط زیست در روز جمعه ۱۹ بهمن باعث پرسش در جامعه دانشگاهیان و فعالان مدنی و سیاسی شد تا جایی که برخی خبرهای ضد و نقیض از علت فوت این مدرس دانشگاه نوشتند. بعضی علت فوت را مبهم و برخی حلق آویز شدن از سیم برق زندان را علت مرگ عنوان کردند تا اینکه بعضی نمایندگان مجلس روز دوشنبه در جلسهای از نمایش فیلم لحظه مرگ آقای سیدامامی خبر دادند.
واکنش و پیگیری نمایندگان مجلس
به گزارش شفقنا، محمد رضا عارف، رئیس فراکسیون امید مجلس گفت که چون سید امامی استاد دانشگاه بوده «سوئیت خوبی در اختیارش قرار داده بودند». وی افزود: «ایشان با پرتاب یک شیء تلاش داشته لامپ را بشکند و پیراهنش را درآورد و تلاش کرد از آن به عنوان ابزاری برای دار زدن استفاده کند.» علی مطهری، نایب رئیس دوم مجلس درباره این جلسه گفت: «در این فیلم لحظه خودکشی مشهود نیست اما حدود هفت هشت دقیقه ایشان (کاووس سید امامی) مشغول اقداماتی است که نشان میدهد احتمالا قصد خودکشی دارد. در اینجا کوتاهی اپراتور روشن است که متوجه این اتفاق نشده در حالیکه باید زودتر متوجه میشد و از این اتفاق جلوگیری میکرده است. به نظر میرسد در این زمینه کوتاهی شده و خودشان هم قبول دارند.» علاءالدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس نیز در گفتگو با خبرگزاری مجلس با تائید ضمنی «خودکشی» به عنوان عامل مرگ این استاد جامعه شناسی دانشگاه امام صادق گفت: «کاووس سیدامامی متاسفانه به هر دلیل شرایط زندان را نتوانسته تحمل کند، هرچند وی در سلول عادی نگهداری نشده است، در واقع کاووس سیدامامی با توجه به اینکه استاد دانشگاه بوده، در سلول مناسب نگهداری شده است.» وی همچنین میگوید که در فیلم مذکور کاووس سیدامامی «پیراهن خود را در آورده و برای خودکشی آماده میشود.» علاالدین بروجری میگوید: «خانواده وی نیز این اتفاق را پذیرفتند لذا درخواست کالبدشکافی هم نکردهاند.» با این حال، علی مطهری در واکنشی متفاوت اظهار کرد: «توضیحاتی هم درباره فوت آقای سید امامی ارائه شد که به نظرم کافی نیست و نیاز است توضیحات بیشتری ارائه شود تا جوانب مختلف قضیه روشن شود.» مطهری با تاکید بر اینکه تمام کسانی از نزدیک سیدامامی را میشناختند نظر مثبتی درباره شخصیت وی داشتند، گفت که مجلس منتظر تکمیل اطلاعات خود در این زمینه و ارائه توضیحات کافی درباره فوت آقای سید امامی در زندان است. فراکسیون محیط زیست مجلس نیز صبح روز دوشنبه از آمادگی سپاه برای ارائه مستنداتی درباره مرگ کاووس سیدامامی به مجلس خبر داده بود. محمدرضا تابش، رئیس این کمیسیو در گفتگو با خبرآنلاین در زمینه بازداشت فعالان محیط زیست و درگذشت این استاد دانشگاه در زندان اعلام کرده بود: «در نظر داریم ظرف روزهای آینده جلسهای نیز با مسئولین قضایی، سازمانزندانها، سپاه، وزارت اطلاعات و سازمان محیط زیست داشته باشیم.» تابش ضمن تاکید بر اینکه اتهامات افراد بازداشتشده باید در محاکم قضایی اثبات شود گفته است: « درباره نحوه مرگ دکتر سیدامامی نیز ابهاماتی مطرح است که باید مرتفع شود. سپاه اعلام آمادگی کرده است که مستندات و مدارک خود را در این باره به مجلس ارائه دهد.»
واکنش قوه قضاییه: خودکشی رخ داده، برخی فرافکنی می کنند
روز شنبه عباس جعفری دولت آبادی، دادستان عمومی و انقلاب تهران از بازداشت چند تن از فعالان محیط زیست به دلیل «جمعآوری اطلاعات» و ارائه آنها به «بیگانگان» خبر داده بود. موسی غضنفریآبادی، رئیس دادگاه انقلاب ضمن تائید اتهام جاسوسی به فعالان محیط زیستی بازداشت شده از تعداد افراد تحت بازداشت اظهار بیاطلاعی کرد. غلامحسین محسنی اژهای، سخنگوی قوه قضائیه نیز در واکنش به خبر مرگ این فعال محیط زیست دز زندان اعلام کرد: «خودکشی سیدامامی در حال بررسی است تا ببینیم چگون اتفاق افتاده است.» محسنی اژهای همچنین اظهار داشت که قوه قضائیه از طریق دبیرخانه، شورای امنیت ملی را در جریان اطلاعات کامل پرونده قرار داده است. علی شمخانی، دبیر شورای امنیت ملی روز کشنبه گفته بود که اطلاعات مربوط به پرونده مرگ کاووس سیدامامی به این شورا ارسال نشده است.
محمدرضا تابش رییس فراکسیون محیط زیست مجلس ضمن تشریح جزئیات جلسه فراکسیون محیط زیست با مسئولان رسیدگی به پرونده سید امامی با انتقاد از اظهارات دادستان تهران در مورد سیدامامی پیش از قطعی شدن حکم وی، گفت که پرونده سید امامی به وزارت اطلاعات ارجاع نشده بود. وزارت خارجه کانادا در واکنش به مرگ کاووس سیدامامی بیانیه ای منتشر کرد و در ادامه اتهامزنیها درباره خودکشی کاووس سیدامامی در زندان، وزیرامورخارجه کانادا خواستار ارائه اطلاعات از سوی دولت ایران درباره شرایط مرگ این شهروند دو تابعیتی شد. در همین ارتباط عباس جعفری دولت آبادی دادستان عمومی و انقلاب تهران در حاشیه جلسه بررسی آسیب های اجتماعی با اشاره به پرونده کاووس سیدامامی با تاکیر بر اینکه دخالت در پرونده قضایی دارای اشکال است گفت: برخی علی رغم اینکه هم پزشکی قانونی و هم قاضی ویژه دادسرای جنایی و هم خانواده متوفی اعلام کردهاند که این موضوع خودکشی بوده است؛ کماکان فرافکنی و تشکیک می کنند، در واقع این خودکشی رخ داده و در گزارش کالبد شکافی پزشکی قانونی وجود دارد.
توضیحات دادستان تهران
دادستان عمومی و انقلاب تهران یا اشاره به پرونده کاووس سیدامامی گفت: برخی علی رغم اینکه هم پزشکی قانونی و هم قاضی ویژه دادسرای جنایی و هم خانواده متوفی اعلام کردهاند که این موضوع خودکشی بوده است؛ کماکان فرافکنی و تشکیک می کنند، در واقع این خودکشی رخ داده و در گزارش کالبد شکافی پزشکی قانونی وجود دارد. به گزارش ایسنا، عباس جعفری دولت آبادی در حاشیه جلسه بررسی آسیب های اجتماعی که با حضور مسئولان دستگاه های اجرایی برگزار شد، در ارتباط با آخرین پرونده جاسوسان محیط زیست اظهار کرد: روز گذشته در این رابطه توضیحاتی ارائه کردیم اما ذکر چند نکته در اینجا مورد تاکید است؛ ابتدا اینکه عدهای گلایه می کنند که مسئول حفظ جان متهمان و زندانیان چه کسی است، این در حالی است که دادستان تهران در تمام زندانها، قاضی مقیم دارد.
دادستان تهران افزود: بر تمام زندانها نظارتهای شدیدی صورت میگیرد و به صورت مستمر، مکرر و منظم از زندانها و بازداشتگاه ها بازدید میشود و از طرفی معاونین مکلفند هفته ای یک بار به زندانها سر بزنند و نظارتهای لازم را انجام دهند.وی افزود: خودکشی یا فوت متهم در سایر زندان های دنیا نیز وجود دارد؛ اما اینکه ما بگوییم دستگاه قضایی در این زمینه نظارت نکرده که این فرد خودکشی کرده، خیر، اینگونه نبوده است.جعفری دولت آبادی بیان کرد: وقتی اسناد و تحقیقات به متهم ارائه شد، فرصتی برای پاسخ خواسته است که تحقیقات به روز بعد موکول شد و چون این فرد ملاحظه کرده که اسناد و اطلاعات زیادی در اختیار سیستم تحقیق کننده قرار گرفته، تصمیم به خودکشی گرفته است و این امر ناشی از عدم نظارت نبوده است.دادستان تهران بیان کرد: در این مورد هم که میگویند چرا دادستان دیر اطلاع رسانی کرده است، باید گفت در پرونده های مهم امنیتی، سرنخ های زیادی وجود دارد که با بیان مطالب تحقیقات، آسیب می بیند و عده ای هوشیار می شوند و از طرفی ما زمانی اقدام به اطلاع رسانی می کنیم که به دلایل متقنی برسیم. بنابر این اینگونه نیست که هر کسی دستگیر می شود، ما بلافاصله تکلیف به اطلاع رسانی داریم. البته به خانواده ها اطلاع داده می شود اما اطلاع رسانی عمومی منوط به صحت تحقیقات، اقرارها و اقناع دادستان از انجام تحقیقات است.وی تصریح کرد: برخی علی رغم اینکه هم پزشکی قانونی و هم قاضی ویژه دادسرای جنایی و هم خانواده متوفی اعلام کردهاند که این موضوع خودکشی بوده است؛ کماکان فرافکنی و تشکیک می کنند، در واقع این خودکشی رخ داده و در گزارش کالبد شکافی پزشکی قانونی وجود دارد.جعفری دولت آبادی با بیان اینکه اظهارنظرهایی که در این رابطه می شود ناشی از بی اطلاعی از امور پرونده است، گفت: مسئولین و کسانی که در این باب اظهار نظر می کنند، توجه داشته باشند که این موضوع یک پرونده قضایی است و اظهار نظر و دخالت در امر قضایی اشکال دارد.دادستان تهران تاکید کرد: در مواردی که از مطلبی اطمینان حاصل پیدا کنیم آن را اعلام خواهیم کرد. بنابراین اقدام به انتشار مطالبی که از آن اطلاع ندارید، نکنید. ما از این حادثه متاسف شدیم، اما تحقیقات این پرونده ادامه دارد و حداقل بیش از شش ماه بر روی این موضوع بررسی هایی انجام شده است. وقتی اقدام به دستگیری شد که ضرورت داشت انتقال اطلاعات متوقف شود. بنابراین افراد نباید اظهار نظرهایی مغایر با محتویات پرونده، اقرارات متهم و اسناد موجود در پرونده مطرح کنند. اینکه مطرح می کنند که فلان فرد دستگیر شد و بعدا معلوم می شود که دروغ است، موجب نگرانی مردم می شود. دستگیری ها بر اساس سلسله مراتب و قانون انجام می شود و دادستان بر این موارد نظارت دارد و از همکاران قضایی خود می خواهم که نظارت های خود بر بازداشتگاه و کلانتری ها را افزایش دهند.
سکانس پایانی در امامه
روزنامه شرق در گزارشی از مراسم خاکسپاری سیدامامی نوشت: «خودمو نمیبخشم. خودمو نمیبخشم که ٢٠ روز هیچ کاری برات نکردم کاووس. تنهات گذاشتم. خودمو نمیبخشم کاووس».صدای شیون مریم خانم از میانه جمعیت بلند میشود. نای راهرفتن ندارد. یکی، دو نفر اینسو و آنسو هوایش را دارند. بالایسر تابوت چند صندلی میگذارند، رامین سیدامامی مینشیند. عینکش را روی چشم جابهجا میکند، مبهوت است. یکی از فامیل میگوید مهران، مهران را هم بیاورید. پسری که کمسنوسالتر از رامین است؛ کنار برادر مینشیند. سراپا بهت است. آقایی از وسط جمعیت بلند میگوید: «خانمها بروید ته صف بایستید؛ پشت سر مردها. باید نماز بخوانیم؛ نماز میت».فریادهای مکرر مریم خانم اما اجازه هیچ کاری نمیدهد.صدایش حال و رمق چندانی ندارد؛ «کاووسم، قربونت برم. کاووسم قربونت برم. کاووسم…». مردم در صفهای منظمی جابهجا میشوند که نماز میت برگزار شود. صدای مریم خانم اما در پسزمینه خاکسپاری یک دم قطع نمیشود؛ «دیگه نمیام امامه. دیگه نمیام امامه. دیگه هیچوقت نمیام امامه… پاشو پاشو بریم خونه».صدایی بلند میشود تا نماز میت خوانده شود؛ صلواتی بلند و سکوت و نماز. مردم همگی روبهروی کوههای بلند برفی لواسان میایستند و نماز بر پیکر کاووس سیدامامی رو به کوه و دشت برفی خوانده میشود.جسد در قبر گذاشته میشود. پسرها نزدیکتر میآیند. هیچ حالتی در چهرهشان مشخص نیست جز بهت. رامین جلو میرود و چند بیل خاک روی قبر پدر میریزد. جمعیت ریزریز و بیصدا گریه میکند. مریم خانم را بردهاند به سمت کوچه باریک منتهی به خیابان اصلی. همه میخواهند یکجور آرامش کنند. فریادهای آخر «کاووسم خیلی خوش بود. زندگی خوب بود. با کاووس چه کردند؟ سالم و سلامت بود که او را بردند. آه من…». هیچکس حرف نمیزند. رامین، پسر بزرگ سیدامامی، سکوت را میشکند «ممنون که امروز این همه راه آمدید تا امامه. آمدید برای خاکسپاری پدرم. از همهتان ممنونم».
خودکشی دختر دانشآموز از طبقه سوم مدرسه
در همین حال صبح امروز خبرگزاری ها خبر از سقوط دختر دانشآموز از طبقه سوم مدرسه ای در کهگیلویه و بویراحمد خبر دادند. ایسنا نوشت: ساعت ۹ صبح دانشآموز دختر پایه سوم راهنمایی مدرسه حضرت رقیه در کهگیلویه و بویراحمد خود را از طبقه سوم مدرسه به پایین پرتاب و خودکشی کرد. هنوز انگیزه این دانشآموز مشخص نیست. با توجه به این حادثه مدرسه تعطیل شد.
دو خودکشی در یک هفته یکی مربوط به مدرس دانشگاه در زندان و دیگری مربوط به یک دختر دانش آموز در مدرسه. مکان هایی که در صورت وقوع خودکشی همانند یک بمب انتحاری در رسانه ها و محافل خبری صدا می کند و واکنش ها را بر می انگیزد. اگر چه از علت و علل خودکشی ها هنوز اطلاعات دقیقی در دسترس نیست اما این خودکشی می تواند پرده از یک وجه مشترک بردارد و آن پیچیدگی وضعیتی است که فرد خودکشی کننده خود را در آن دیده و یا در آن قرار داشته و یا با آن مواجه شده است و او نتوانسته آن وضعیت را تحلیل یا تحمل کند. این نوع مرگ ها مرگی است که باعث توجهات عوام و خواص می شود و گوش ها و چشم ها را به مکان وقوع جلب می کند. بازداشت کاووس سیدامامی و سپس حضورش در زندان اوین آن طور که منابع خبری می گویند به علت پرونده ای مرتبط با جاسوسان محیط زیست بوده که هنوز جزییات دقیق آن اطلاع رسانی نشده است اما اینکه چرا یک مدرس دانشگاه بایستی قبل از اثبات و تایید حکم قضایی خود را از بین ببرد جای سوال است که امیدواریم توسط مسولان هر چه سریعتر شفاف سازی شود.
کاووس سیدامامی فعال محیط زیست و دکترای جامعهشناسی، عضو هیئت علمی دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسیدانشگاه امام صادق و مدیرعامل مؤسسه «حیات وحش میراث پارسیان» بود.
مرگ ۴۰۲۰ ایرانی بر اثر خودکشی در سال گذشته
رئیس اورژانس اجتماعی کشور با اشاره به اینکه براساس آمار سازمان بهداشت جهانی تعداد خودکشی منجر به مرگ در ایران در سال ۹۴، ۴۰۲۰ مورد بوده است، گفت: سنین ۱۵ تا ۲۵ سال بیشترین آمار خودکشی منجر به فوت را در کشور به خود اختصاص دادهاند. حسین اسدبیگی در گفتوگو با ایلنا درباره گزارش سازمان بهداشت جهانی در خصوص خودکشی با بیان اینکه براساس این گزارش رتبه ایران در زمینه خودکشی ۱۰۸ است، گفت: بر اساس این گزارش تعداد خودکشیهای منجر به مرگ در ایران طی سالهای ۹۲ و ۹۳، ۴ هزار و ۶۹ نفر و در سال ۹۴، ۴ هزار و ۲۰ بوده است. وی ادامه داد: در سال ۲۰۱۲، نسبت خودکشی منجر به فوت در مردان ۷ به ۱۰۰ هزار نفر بوده که در مجموع ۲ هزار و ۷۰۰ مرد خودکشی منجر به مرگ داشتهاند که این میزان در میان زنان ۳.۶ به ۱۰۰ هزار نفر یعنی هزار و ۳۶۹ نفر بوده است.
چرا با وجود نهی شدید از سوی مذهب، باز شاهد اجرای تصمیم به خودکشی در میان برخی افراد هستیم
اعتقادات مذهبی یکی از مهمترین عوامل بازدارنده در اجرای تصمیم به خودکشی است. چرا که خودکشی گناهی نابخشودنی و غیر قابل جبران است. امید به لطف و کرم خداوندگار برای بهبود اوضاع و ترس از انجام گناه کبیره دو وجه غالب در بازداشتن فردی از خودکشی است که به پایان خط رسیده است. اما اخباری که از افزایش خودکشی حکایت دارد این سوال را هم ایجاد می کند که جرا با وجود نهی شدید از سوی مذهب، باز شاهد اجرای تصمیم به خودکشی در میان این افراد هستیم؟!
برای پاسخ به این سوال و مواردی از این دست خبرنگار شفقنا زندگی گفت وگویی با حجت الاسلام و المسلمین ابوالفضل موسویان عضو هیات علمی دانشگاه مفید داشته که در پی می آید: قطعا ضعف ایمان می تواند یکی از دلایل در افزایش گرایش افراد به سمت خودکشی باشد اما در عین حال نباید از نقش و تاثیرگذاری سایر علل هم غفلت کرد. بر اساس حدیث نبوی کاد الفقر ان یکون الکفر. فقر که وارد شود ایمان از در دیگر خارج خواهد شد. بنابراین نمی توان از تاثیر فشارهای اقتصادی بر تصمیم به خودکشی در افراد چشم پوشی کرد و همه چیز را به ضعف ایمان ارتباط داد. باید تمام مسایل و مشکلاتی که فرد را به چنین مرحله ای می رساند مورد بررسی قرار داد. کسی که ایمان قوی دارد قطعا خیلی بهتر می تواند در برابر فقر مقاومت کند و دچار گناه نشود. اما بحث بر سر این است که نباید قضیه را تنها از این وجه ببینیم و نسبت به سایر عوامل بی توجه باشیم. نمی توان انتظار داشت که همه انسان ها در یک رتبه بالا از نظر اعتقادات و ایمان قرار گیرند. به ویژه در زمینه موضوعاتی مانند خودکشی تصمیم گیران و مسوولان کشور باید عوامل زمینه ساز خودکشی را موشکافی کنند نه اینکه صرفا به این موضوع اکتفا کنند که ضعف ایمان باعث این مشکل شده است. اگر چنین است و خودکشی تنها ناشی از ضعف ایمان باشد که باید گفت وای به حال کشور ما که بعد از سی و چند سال تلاش برای تبلیغ اسلام و اعتقادات مذهبی، باورهای دینی مردم تا این حد کم شده که آمار خودکشی اینگونه بالا رفته است. یعنی در کشورهای دیگر که میزان خودکشی در آنها پایین تر از ایران است اعقتادات مذهبی خیلی قوی تر است. اگر چنین باشد که واقعا باعث تاسف است. نباید تک بعدی به موضوعات آسیب های اجتماعی نظر کرد. این وظیفه حکومت است که همه عوامل و علل زمینه ساز آسیب های اجتماعی را بررسی کند. اما متاسفانه ما به جای اینکه به فکر مسایل و مشکلات مردم خودمان باشیم به مسایل جانبی بیشتر توجه داریم و از مشکلات گریبانگیر جامعه خودمان غفلت می کنیم. اینکه آمار آسیب های اجتماعی مانند خودکشی، اعتیاد و طلاق تا این حد بالا باشد به هیچ وجه زیبنده جامعه اسلامی نیست. خودکشی هایی مانند خودکشی جوانی در سطوح بالای تحصیلی که اخیرا در شیراز رخ داد نگرانی های زیادی را باید در مسوولان ایجاد کند که چرا جوانی در عنفوان جوانی و در سال هایی که باید سرشار از امید و آرزو برای ساختن آینده خود باشد با چشم اندازی چنان ناامید کننده و با بن بستی روبرو شود که به زندگی خود پایان دهد. البته منظور من این نیست که این کار درست است اما دلسوزان جامعه باید به این مسایل توجه کنند. دلواپسان در چنین مسایلی باید دلواپس باشند. اتفاقا اینجاست که دلواپسی لازم است. تاثیرگذاری نهادهای مذهبی در میان مردم تحت تاثیر برخی علل قرار گرفته است. نمی توان انتظار داشت جوانی که نگاه بدبینانه ای نسبت به متولیان امور دینی پیدا کرده تحت تاثیر آنها قرار گیرد و به گفته های آنها عمل کند. وقتی این نگاه بدبینانه شکل گیرد دیگر صحبت به جوانان و تلاش برای تاثیرگذاری بر آنها بی فایده می شود. به همین دلیل است که امروز سخنان روحانیون تاثیرگذاری کمتری دارد. حال هر چقدر که ما خرج کنیم و جلسات بیشتری بگذاریم نتیجه چندانی نخواهیم گرفت. اگر یک مقایسه ساده بین جلسات مذهبی پیش و پس از انقلاب داشته باشیم می بینیم که در گذشته به هیچ وجه تبلیغات دینی تا این حد نبود. اما امروز در همه برنامه های رادیو و تلویزیون از برنامه ورزشی گرفته تا اخبار و برنامه های تبلیغی به شعائر مذهبی توجه می شود. قاعدتا این همه تبلیغ باید تاثیرگذار باشد اما کارهای دیگری جلوی این تاثیرگذاری را گرفته است و آن عملکرد غلطی است که باعث کاهش نفوذ کلام نهادهای مذهبی و روحانیون شده است.
انتهای پیام